Agriculture Department: कृषी विभागात ‘पेपरलेस’ बैठकांना सुरुवात

Pune News: राज्याच्या खरीप हंगामाचा आढावा घेण्याच्या निमित्ताने डिजिटल कामकाजाची पायाभरणी कृषी आयुक्त सूरज मांढरे यांनी केली आहे. कोणत्याही कागदाविना आयुक्तांनी दिवसभर एक राज्यस्तरीय बैठक यशस्वीपणे पार पाडली. या वेळी एकाही अधिकाऱ्याने कागदपत्र किंवा फाइलचा वापर केला नाही, अशी माहिती सूत्रांनी दिली.

कृषी आयुक्तालयात राज्यस्तरीय बैठक मंगळवारी (ता. १०) पार पडली. ‘‘ही बैठक पूर्णतः पेपरलेस (कागदाविना) होईल. त्यामुळे कोणत्याही अधिकाऱ्याने कागदपत्रे आणू नये. याउलट सर्व अधिकाऱ्यांनी टॅबलेटचा वापर करावा व आढावा सादर करावा,’’ अशा सूचना आयुक्तांनी दिल्या होत्या. आयुक्तांनी स्वतःदेखील सर्व कृषी संचालकांना सोबत घेत दिवसभरात एकदाही कागदाचा आधार घेतला नाही.

त्यामुळे कृषी विभागाच्या इतिहासातील पहिली ‘पेपरलेस मीटिंग’ असे वर्णन या बैठकीचे केले गेले. सर्व अधिकाऱ्यांनी या वेळी ‘टॅब’चा आधार घेत खरीप हंगाम तसेच शेतकरी कल्याण योजनांचे नियोजन व पुढील कामकाजाची दिशा सांगितली. आयुक्तांनीदेखील टॅबमध्ये सर्व नोंदी घेत योग्य त्याठिकाणी तोंडी सूचना देत बैठक यशस्वीरीत्या पार पाडली.

कृषी विभागातील टंकलेखन यंत्रांचे युग (टाईपरायटर) संपुष्टात आणण्याचे श्रेय तत्कालीन कृषी आयुक्त डॉ. सुधीरकुमार गोयल यांना दिले जाते. कार्यालयीन कामातील टंकलेखन यंत्रे बंद करण्याचा जोरदार आग्रह डॉ. गोयल यांनी धरला होता. तरीही काही अधिकारी अजिबात ऐकत नव्हते. कृषी आयुक्तालयात टंकलेखन यंत्र सांगूनही वापरले जात असल्याचे लक्षात येताच डॉ. गोयल संतापले होते.

२७ वर्षांपूर्वी त्यांनी एकेदिवशी टंकलेखन यंत्र स्वतः उचलून थेट खिडकीतून फेकून दिले होते. त्यानंतर आयुक्तालयात संगणकीय कामकाज कायमचे सुरू झाले. मात्र, बैठकांमधील कागदपत्रांचे युग तसेच चालू राहिले. कृषी आयुक्तालयातील सर्व बैठका अगदी २०२५ मध्येही कागदपत्रे व फायलींशिवाय होत नाहीत. परंतु, श्री. मांढरे यांनी ‘पेपरलेस’ कामकाजाचा आग्रह धरला आहे. बैठकांमधील कागदपत्रांचे युग सर्व कामकाज टॅबवर नेण्यास सुरुवात केली आहे.

सरकारी अधिकाऱ्याने कोणत्याही कागदाविना प्रशासकीय काम कसे करावे, याविषयी श्री. मांढरे हे सध्याचे निष्णात सनदी अधिकारी समजले जातात. राज्यातील इतर अधिकारीही त्यांचा सल्ला घेत असतात. कृषी आयुक्तालयातील पहिल्या पेपरलेस बैठकीत श्री. मांढरे यांनी शेतकरी हिताच्या योजना वेगवानपणे राबविण्याचे आदेश दिले. ‘‘कृषी योजनांचा आढावा यापुढेही पेपरलेस पद्धतीनेच घेतला जाईल.

योजनांच्या अंमलबजावणीत सातत्याने पिछाडी दिसल्यास यापुढे प्रशासन गंभीर दखल घेईल,’’ असा इशारादेखील श्री. मांढरे यांनी दिला. शेतकऱ्यांना जलद सेवा देण्यासाठी ‘नेटसॅव्ही’ व्हा, ‘आयटी टुल्स’चा वापर वाढवा, आपल्या कर्तव्य व जबाबदाऱ्या पूर्ण क्षमतेने पार पाडा, आपल्या कामाचा ताण इतरांवर येणार नाही याची दक्षता घ्या, अशाही मौलिक सूचना आयुक्तांनी दिल्या.

कृषी विभागाचे बोधचिन्ह बदलणार

कृषी क्षेत्र आता विज्ञान युगाची कास धरुन पुढे जात आहे. त्यामुळे ‘पागोटा असलेला नांगरधारी शेतकरी’ असे कृषी विभागाचे पारंपरिक बोधचिन्हदेखील बदलायला हवे, अशी भूमिका कृषी आयुक्त सूरज मांढरे यांनी घेतली आहे. नव्या बोधचिन्हासाठी यापूर्वीही हालचाली झाल्या होत्या. परंतु, अंतिम निर्णय कोणत्याही आयुक्ताला घेता आलेला नाही. आता श्री. मांढरे यांनी बोधचिन्ह बदलण्याची जबाबदारी निश्चित केली आहे. आधुनिक शेतीला प्रेरक ठरणारे नवे बोधचिन्ह लवकरात लवकर लागू करा, अशी सूचना आयुक्तांनी दिल्याचे सांगण्यात आले.