Sugarcane Fertilizer Management : उसासाठी ठिबक सिंचनाद्वारे खतांचा वापर

ज्योती खराडे, डॉ. प्रीती देशमुख

उसाच्या अधिक उत्पादनासाठी जमिनीत सेंद्रिय, रासायनिक खतांचा कार्यक्षम वापर होणे आवश्यक असते. एकात्मिक अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करताना रासायनिक, सेंद्रिय आणि जैविक खतांचा समतोल वापर करावा.

माती परीक्षण करून घेतल्यास जमिनीचा सामू, सेंद्रिय कर्ब, नत्र, स्फुरद, पालाश बरोबरच सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची स्थिती आपल्याला कळते. त्याप्रमाणे रासायनिक खत मात्रा ठरवावी. ऊस वाढीच्या अवस्थेनुसार शिफारशीत खत मात्रा देते वेळी नत्रयुक्त खते चार हप्त्यात विभागून द्यावीत. जमीन हलकी असेल तर नत्रयुक्त खते पाच-सहा वेळा विभागून द्यावीत.

जिवाणू खतांचा वापर

जमिनीची सुपीकता आणि उत्पादकता शाश्‍वत ठेवण्यासाठी जैविक खतांचा वापर करणे आवश्यक आहे. सेंद्रिय पदार्थ जमिनीतील जिवाणूंचे खाद्य आहे. जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थ मुबलक प्रमाणात उपलब्ध झाल्यास जिवाणू अधिक कार्यक्षम होतात. हे जिवाणू जमिनीतील पिकांच्या उरलेल्या अवशेषांचे विघटन करतात, दिलेल्या रासायनिक खतांची उपलब्धता करुन देण्याचे काम करतात. त्यामुळे पिकाची वाढ होऊन उत्पादन वाढण्यास मदत होते.

व्हीएसआय निर्मित फवारणीद्वारे द्यावयाच्या खतांच्या वापराचे वेळापत्रक

सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचा वापर

माती परीक्षण अहवालानुसार जमिनीत सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता असल्यास लागणीच्या वेळी देण्यात येणाऱ्या खतांच्या मात्रा खालील तक्त्यात दिलेल्या आहेत.

ठिबक सिंचनाद्वारे खतांचा वापर (कि /हे) : विद्राव्य खतांचा वापर ठिबक सिंचनाद्वारे केल्यास खतांची उपयुक्तता वाढते आणि शिफारशीत खत मात्रेची ४० टक्के बचत होऊ शकते. खते मुळांच्या सान्निध्यात दिल्यामुळे उत्पादनामध्ये वाढ होते. ठिबक सिंचनाद्वारे खतांचा वापर करण्याचे वेळापत्रक खालीलप्रमाणे अाहे.

- डॉ. प्रीती देशमुख ९९२१५४६८३१, (वसंतदादा शुगर इन्स्टिट्यूट, मांजरी (बु.), पुणे)