रेशीम शेतीने दिली आर्थिक साथ

पळासखेडा (ता.जामनेर, जि.जळगाव) येथील राहुल पाटील आणि संदीप पाटील या मित्रांनी एकमेकांच्या साथीने पारंपरिक पिकांना रेशीम शेतीची जोड दिली आहे. कमी खर्चात त्यांनी रेशीम कोष उत्पादनासाठी शेड तयार केली. गेल्या दोन वर्षांपासून दर्जेदार कोष उत्पादन घेत दोघा मित्रांनी रेशीम शेतीमध्ये चांगली प्रगती केली आहे. पळासखेडा (ता.जामनेर,जि.जळगाव) गावशिवार केळी, कापूस आणि भाजीपाला उत्पादनासाठी प्रसिद्ध आहे. वाघूर धरणाच्या पाण्यामुळे परिसरातील शेतीला सिंचनासाठी व्यवस्था होऊ शकली आहे. अनेक शेतकऱ्यांनी वाघूर धरणाच्या बॅकवॉटर क्षेत्रातून जलवाहिनीद्वारे पाणी आणले आहे. गावानजीक कांग नदीदेखील आहे. काळी कसदार, मध्यम स्वरूपाची जमीन या भागात आहे. या गावशिवारात राहुल विश्‍वनाथ पाटील यांची दहा एकर शेती आहे. तर संदीप प्रभाकर पाटील यांची तीन एकर शेती आहे. राहुल हे पूर्णवेळ शेती करतात, तर संदीप हे जळगाव येथील विमानतळात नोकरी करतात. दोघांच्या शेतीमध्ये कापूस प्रमुख पीक आहे. यासोबत मका तसेच हंगामी पिकांची लागवड केली जाते.  रेशीम शेतीला सुरुवात  पारंपरिक पिकांमध्ये अपेक्षित आर्थिक नफा मिळत नसल्याने शेतीला मजबूत वित्तीय स्रोत उभा कसा होईल, या विचारात राहुल आणि संदीप पाटील होते. या दरम्यान जामनेरमधील नातेवाईक देवेंद्र पाटील यांच्याकडून त्यांना रेशीम शेतीची माहिती मिळाली. याचबरोबरीने या दोघा मित्रांनी तुती लागवड, रेशीम कीटक संगोपन, दर्जेदार कोष निर्मिती आणि विक्रीबाबत विविध ठिकाणाहून सविस्तर माहिती घेतली. तसेच प्रत्यक्ष रेशीम शेती करताना येणाऱ्या अडचणी आणि त्यावरील उपाययोजनांबाबत रेशीम उत्पादकांशी सविस्तर चर्चा केली. या अभ्यासातून दोन वर्षांपूर्वी दोघा मित्रांनी रेशीम शेती करण्याचा निर्णय घेतला.

मिळाला विक्रमी दर  पाटील यांनी दर्जेदार रेशीम कोष उत्पादनावर भर दिला आहे.  रेशीम कोषांना जालना बाजार समितीत गेल्या वर्षी विक्रमी म्हणजेच प्रति क्विंटलला ५० हजार रुपये दर मिळाला होता.गेल्या तीन वर्षात कुठल्याही रेशीम कोष उत्पादकाला एवढे दर या बाजार समितीत मिळाले नव्हते. वर्षभरात आठ बॅच होतात. दर महिन्याला पाटील यांना रेशीम कोष विक्रीतून  खर्च वजा जाता चाळीस हजार रुपयांचे उत्पन्न मिळते. या उद्योगामुळे आर्थिक स्रोत मजबूत झाले. शेतीकडेही लक्ष देता येते. कमी खर्चात हा व्यवसाय करता येतो. या व्यवसायासाठी बँका किंवा इतरांकडे कर्जासाठी जाण्याची गरज नसल्याचे राहुल पाटील सांगतात. दर्जेदार कोष उत्पादनावर भर 

कुटुंबीयांची चांगली मदत रेशीम शेती आणि कीटक संगोपनगृहाच्या व्यवस्थापनासाठी पाटील हे सालगडी किंवा मजुरांची मदत घेत नाहीत. राहुल यांची पत्नी सौ.सोनाली आणि संदीप यांची पत्नी सौ. प्राजक्ता यांच्याकडे रेशीम कीटक संगोपनगृहाची जबाबदारी आहे. तुती लागवडीचे व्यवस्थापन तसेच दैनंदिन कीटक संगोपनाची जबाबदारी त्या चांगल्या प्रकारे पाहतात. कोष विक्रीचे नियोजन राहुल आणि संदीप पाहतात. तुती आणि रेशीम कीटक संगोपनाबाबत  चौघांची दररोज चर्चा होते. यामुळे या उद्योगात यश मिळविणे शक्य झाले आहे. येत्या काळात रेशीम शेती वाढविण्याचे नियोजन पाटील कुटुंबीयांनी केले आहे. संपर्क- संदीप पाटील, ८००७६७३७५७, राहुल पाटील, ९६०४८३७७७३