Animal Disease: जनावरांमध्ये धनुर्वात होण्याची कारणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय

धनुर्वाताचे जिवाणू हे माती आणि बहुतांश प्राण्यांच्या आतड्यांमध्ये असतात. माती, धूळ आणि गंजलेल्या टोकदार वस्तूंवर धनुर्वाताचे जिवाणू मोठ्या संख्येने असतात. जखमेचा संपर्क माती, धुळीसोबत आल्यास किंवा गंजलेल्या लोखंडाच्या वस्तूने जखम झाल्यास या जिवाणूचा संसर्ग होऊ शकतो. हे जिवाणू शरीरात वाढीदरम्यान विष तयार करतात. या विषाचा थेट परिणाम मज्जातंतूंवर होतो. त्यामुळे जनावराचा चेहरा आणि इतर स्नायू आखडले जातात. विशेष म्हणजे या आजाराची लागण बाधित प्राण्याच्या संपर्कातून, खाद्य, पाणी तसेच हवेतून होत नाही. तर कोणत्याही प्रकारची जखम तसेच अगदी साध्या ओरखड्यातूनही हे जिवाणू शरीरात शिरतात.  गाय, कुत्रा, मांजर आणि वराहामध्ये या आजाराला प्रतिकार करण्याची शक्ती जास्त असते. पण शेळ्या, मेंढ्या, घोडा आणि माणसांमध्ये धनुर्वाताच्या जिवाणूचा संसर्ग जास्त प्रमाणात आढळतो. नवजात पिलांमध्ये नाळ कापताना झालेल्या संसर्गातून तत्काळ संक्रमण होऊन धनुर्वात उद्‌भवू शकतो.