ज्या ठिकाणी सूक्ष्मजीवांचा प्रादुर्भाव टाळायचा आहे किंवा तपासायचा आहे, अशा पृष्ठभागावरील सूक्ष्मजीव गोळा करण्यासाठी पेपर स्टिकर अत्यंत उपयोगी पडू शकतात. ही पद्धत सध्याच्या स्वॅबिंगपेक्षाही सोपी आणि स्वस्त असून, तितकीच कार्यक्षम असल्याची माहिती संशोधकांनी दिली. हे संशोधन ‘अॅप्लाईड अँड एन्व्हायर्नमेंटल मायक्रोबायोलॉजी जर्नल’ मध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहे. अन्न प्रक्रिया उद्योगांमध्ये जिवाणूंचा प्रादुर्भाव होऊन आरोग्यासाठी धोका उत्पन्न होऊ शकतो. त्यातही दूध आणि चीज प्रक्रिया उद्योगामध्ये काही विशिष्ठ जिवाणूंची आवश्यकता पदार्थ विरजण्यासाठी आवश्यक असली तरी त्या व्यतिरिक्त अन्य जिवाणूंमुळे मोठे नुकसानही होऊ शकते. याचे मापन करण्यासाठी चीज उत्पादनातील अन्य जिवाणूंचे प्रदूषण रोखण्यासाठी सातत्याने नमुन्यांची तपासणी केली जाते. सामान्यतः कच्या दुधामध्ये किंवा अन्य कच्च्या डेअरी उत्पादनामध्ये (उदा. ब्रिई, कॅमेम्बर्ट आणि फेटा.) लिस्टेरिया मोनोसायटोजेन्स या जिवाणूंमुळे प्रदूषण होत असते. या जिवाणूंचा प्रादुर्भाव ओळखण्यासाठी सध्या डीएनए नमुन्यांच्या तपासणीच्या क्यूपीसीआर पद्धतीचा अवलंब केला जातो. या पद्धतीमध्ये या जिवाणूंसह इ. कोलाय सारख्या हानिकारक ठरणाऱ्या जिवाणूंची संख्याही मोजली जातो. पूर्वी स्वॅबिंगद्वारे अशा ठिकाणी मोजमाप करणे हे अधिक गुंतागुंतीचे आणि अव्यहवार्य होत असे. कारण, त्यावरून मिळालेली माहिती ही त्या वेळेपुरतीच मर्यादित असायची. स्वच्छता केल्यानंतर कालची माहिती मिळवणे शक्य नसे. त्याचप्रमाणे ओलसर स्वॅब किंवा स्पर्श प्लेट या पद्धतीचा अवलंब केला जाई. त्यात हे डीएनए वाढ माध्यमामध्ये मिसळून आणले जाते. त्यामुळे पुन्हा त्याचा वापर करताना निर्जंतुकीकरण करण्याची आवश्यकता असे.
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.