Nano Urea : नॅनो युरियाला केंद्राचे बळ

कोल्हापूर : गेल्या काही वर्षांपासून आयात युरियामुळे (Urea Import) शेती खर्चिक होत आहे. हा खर्च टाळण्यासाठी केंद्र सरकार नॅनो युरियाला (Nano Urea) प्राधान्य देत आहे. २०२५ पर्यंत दरवर्षी ४४ कोटी नॅनो युरिया बाटल्यांचे उत्पादन (Nano Urea Production) करण्याचे केंद्र सरकारचे प्रयत्न आहेत. हे उद्दिष्ट साध्य झाल्यास चाळीस हजार कोटी रुपयांचे परकीय चलन (Foreign Currency) वाचणार आहे.

२०२५ पर्यंत ८ युरिया प्रकल्पांद्वारे भारत दरवर्षी ४४ कोटी नॅनो युरिया बाटल्यांचे उत्पादन करेल जे २०० लाख टन पारंपरिक युरियाच्या समतुल्य असेल. नॅनो युरियाचे उत्पादन वाढणार असल्याने २०२३-२४ नंतर प्रचलित युरियाची बाहेरून आयात करण्याचे प्रमाण कमी होत जाईल, असे केंद्र शासनाच्या सूत्रांनी सांगितले.

खत विभागाने द्रव खतांच्या ड्रोन फवारणीसाठी उद्योजकांच्या मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. खत विभागाच्या मदतीने २२८ कृषी फवारणी ड्रोन पायलटना ड्रोनद्वारे नॅनो युरिया फवारण्याचे प्रशिक्षण देण्यात आले आहे. ड्रोनचालक यातून चांगली कमाई करू शकतात, त्यातून ग्रामीण रोजगारही निर्माण होईल, असा केंद्राचा विश्वास आहे.

गेल्या काही महिन्यात अंदाजे ३९० लाख नॅनो युरियाच्या बाटल्या देशाच्या विविध भागांत पाठवण्यात आल्या आहेत. त्यापैकी २८७ लाख बाटल्या नॅनो युरियाची विक्री झाली असल्याचे केंद्रीय खत विभागाच्या सूत्रांनी सांगितले. पर्यावरणपूरक, वाहतूक खर्चात बचत, यामुळे नॅनो युरिया शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रिय होईल, असा विश्वास केंद्रीय सूत्रांनी व्यक्त केला.

काय आहे नॅनो युरिया

नॅनो युरिया प्रामुख्याने नॅनो टेक्नॉलॉजीचा वापर करून तयार करण्यात आलेले एक खत आहे. केंद्र सरकारने या युरियाच्या निर्मितीला प्रोत्साहन दिले आहे. पिकाला वाढीसाठी नायट्रोजनची आवश्यकता असते, पिकांची ही गरज नॅनो युरियामार्फत पूर्ण केली जाऊ शकते. पिकांच्या वाढीसाठी युरिया खूप महत्त्वाचा घटक आहे; मात्र हा रासायनिक घटक आधी जमिनीत टाकला जात होता म्हणजे घन रूपामध्ये होता. त्यामुळे जमिनीवर याचा विपरित परिणाम होत होता. जमिनीचा पोत त्यामुळे खराब होत होता; मात्र आता नॅनो युरिया हा द्रव स्वरूपामध्ये तयार करण्यात येणार आहे. पिकांच्या पानांवर फवारले जाईल आणि यामुळे जमिनीची प्रत चांगली राहू शकेल.