Cotton Production : देशात कापूस उत्पादकता ३२५ लाख गाठींवर राहणार

Nagpur News : एचडीपीएस (हाय डेन्सिटी प्लॅटिंग सिस्टीम) लागवड तंत्रज्ञानामुळे देशात कापूस उत्पादकता वाढीस लागली आहे. त्यामुळेच देशात यंदा ३०० लाख कापूस गाठी उत्पादनाचा अंदाज वर्तविला जात असताना ही उत्पादकता ३२५ लाख गाठींवर राहील, असा दावा केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेचे संचालक डॉ. वाय. जी. प्रसाद यांनी केला आहे.

‘ॲग्रोवन’शी बोलताना डॉ. प्रसाद म्हणाले, ‘‘सिंचन सुविधांमुळे देशात कापूस उत्पादकतेत गुजरात राज्याची आघाडी राहते. मात्र २०२४-२५ या वर्षातील खरीप हंगामाच्या सुरुवातीला गुजरातमध्ये मुसळधार पावसाची नोंद झाली. राजकोट, मोरंबी या जिल्ह्यांत ७०० मिलिमीटर पावसाची एका आठवड्यात नोंद झाली. त्यामुळे गुजरात यंदा कापूस उत्पादकतेत पिछाडीला आहे.

परंतु त्याचा देशाच्या एकूण उत्पादकतेवर फार परिणाम झाला नाही. सध्या देशाची उत्पादकता ३०० लाख गाठ होईल, अशी शक्‍यता वर्तविली जात आहे. परंतु अतिसघन कापूस लागवड प्रकल्पातील वाढीव उत्पादनाचा अंदाज घेता देशाची एकूण उत्पादकता ३२५ लाख गाठींवर राहील. कापसाची उत्पादकता वाढविण्याच्या उद्देशाने केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेच्या सनियंत्रणात देशातील आठ राज्यात अतिसघन कापूस लागवड प्रकल्प राबविण्यात आला.

त्यातील १२,५०० हेक्‍टर क्षेत्र अतिसघन कापूस लागवडीखालील, तर २ हजार हेक्‍टर क्षेत्रावर लांब धाग्याच्या कापूस वाणाची लागवड करण्यात आली होती. प्रकल्पाच्या निरीक्षणांती महाराष्ट्रातील काही शेतकऱ्यांना प्रति एकर १० ते १५ क्‍विंटल अशी उत्पादकता मिळाली आहे. राजस्थानमध्ये एकरी १३ ते १४ क्‍विंटल अशी उत्पादकता मिळाली आहे. राजस्थानमधील बासंवाडा जिल्ह्यात महिलांनी कापूस शेतीचे व्यवस्थापन केले. राजसमंद, चित्तोडगड या जिल्ह्यांनी देखील कापूस उत्पादकतेत आघाडी घेतली आहे.

अकोला जिल्ह्यात ५० हजार हेक्‍टरवर अतिसघन लागवड

दरम्यान, केंद्रीय वस्त्रोद्योग मंत्रालयाच्या माध्यमातून अकोला जिल्ह्यात ५० हजार हेक्‍टरवर अतिसघन कापूस लागवड केली जाणार आहे. त्याकरिता निधी मागणीचा प्रस्ताव जिल्हा प्रशासनाकडून राज्य शासनाला पाठविण्यात आला आहे. या माध्यमातून कापूस उत्पादकता वाढीसाठी देशाअंतर्गंत मॉडेल विकसित केले जाणार आहे. उत्पादकता वाढीचा आराखडा त्यानंतरच्या काळात देशभरात मांडला जाईल, अशी माहिती सूत्रांनी दिली.