Mosambi : आधी गुंडीगळ, आता फळगळ

औरंगाबाद : मराठवाड्याची ओळख बनलेल्या मोसंबी फळ (Mosambi Crop) पिकावर संकटांची मालिका कायम आहे. आधी सेटिंगमध्ये संकट, नंतर मोठ्या प्रमाणात झालेली गुंडीगळ अन् आता सुरू असलेली फळगळ (Mosmbi Fruit Fall ) मोसंबी उत्पादकांचे (Mosmbi Farmer) अपेक्षित अर्थकारण बिघडविते आहे.

मराठवाड्यात मोसंबीचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात विस्तारले आहे. अलीकडे काही वर्षांत झालेली लागवड मोठ्या प्रमाणात असली, तरी २५ ते ३० हजार हेक्टर क्षेत्र किमान उत्पादनक्षम असण्याचा अंदाज आहे. या उत्पादनक्षम क्षेत्राला यंदाच्या आंबिया बहरात सुरुवातीला प्रतिकूल वातावरणामुळे सेटिंगसाठी झगडावे लागले. सेटिंग झाल्यानंतर गुंडी अवस्थेत सातत्याने होत असलेली गळ यंदा ६० ते ७० टक्क्यांपर्यंत झाली. त्यामुळे गुंडीचे फळात रूपांतर झालेल्या तीस ते चाळीस टक्के फळांमध्ये आता पुन्हा एकदा गळीचे संकट उभे ठाकले आहे. काही भागांत पाच टक्क्यांपर्यंत असलेली ही फळगळ काही भागात १५ ते २० टक्क्यांपर्यंत असल्याचे शेतकऱ्यांनी सांगितले.

मागील आठवडाभर पडत असलेला सततचा रिमझिम पाऊस अन् सूर्यप्रकाशाचा अभाव यामुळे आंबिया बहराच्या मोसंबी फळांची गळ होत असल्याचे मोसंबी संशोधन केंद्राचे प्रमुख डॉ. संजय पाटील यांनी स्पष्ट केले आहे.

डॉ. पाटील म्हणाले, की सतत पडलेल्या पावसामुळे मुळांच्या परिसरात ओलावा जास्त झाला, मुळांची दमकोंडी झाल्याने मुळांच्या जवळ प्राणवायूचे प्रमाण कमी होऊन त्यांची कार्यक्षमता कमी झाली. त्यामुळे अन्नद्रव्याच्या वहनात अडथळा निर्माण झाला. तसेच सूर्यप्रकाशाच्या अभावामुळे प्रकाशसंश्‍लेषण क्रियेत अडथळा निर्माण होणेही फळगळीला कारणीभूत ठरले आहे. अतिपाऊस झालेल्या ठिकाणी बुरशीचा प्रकोप झाल्याने गळ दिसून आली. याच्या नियंत्रणासाठी बुरशीनाशकाची आळवणी केल्यास गळ थांबण्यास मदत मिळेल. वानस्पतिशास्त्रीय फळगळ, बुरशीमुळे होणारी फळगळ, किडीमुळे फळगळ, अति किंवा कमी पाण्यामुळे फळगळ, कर्ब - नत्र असंतुलन, सूक्ष्म मूलद्रव्य कमतरतेमुळे फळगळ, संजीवकांच्या असंतुलनामुळे फळगळ आदी फळगळीची कारणे असल्याचे डॉ. पाटील म्हणाले. मोसंबी संशोधन केंद्र, कृषी विभागाच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना काही ठिकाणी याविषयी मार्गदर्शन केले जाते आहे.