जून महिन्यात पेरणी केलेले तुरीचे पीक साधारणत: जानेवारी महिन्यात कापणीला येते. तब्बल ७-८ महिने शेतात असलेले तुरीचे पीक या पिकाच्या कालावधीनुसार उत्पादन देताना आढळत नाही. मात्र शाश्‍वत बाजारभावाची हमी असल्यामुळे सलग पिकाऐवजी विविध पिकांमध्ये आंतरपीक म्हणून लागवडीचा कल अधिक असतो. मूग-उडीद- सोयाबीन, बीटी कपाशीसोबत तुरीचे आंतरपीक घेतले जाते. आंतरपिकामध्ये मुख्य पिकाकडे लक्ष देताना या पिकाला दुय्यम दर्जा दिला जातो. पिकाकडे दुर्लक्ष असल्याने उत्पादकतेत वाढ होत नाही. किंवा त्याकडे लक्ष नसते. गेल्या हंगामातील तूर पिकाची प्रति एकर उत्पादकता १.५ क्विंटल ते १०.५ क्विंटल अशी बदलती आढळून आली. अपवादात्मक स्थितीत यापेक्षा जास्त उत्पादन मिळाल्याचीही उदाहरणे आहेत. या हंगामात तूर पिकामध्ये पुढील समस्या प्रामुख्याने आढळल्या. याही वर्षी अशा समस्या येऊ शकतात, त्याकडे लक्ष ठेवावे.
उत्पादनात वाढ करायची असल्यास या प्रत्येक समस्येमुळे होणारे नुकसान टाळले पाहिजे. त्यासाठी सुरुवातीच्या अवस्थेत व्यवस्थापनामध्ये करावयाचे बदल पुढील प्रमाणे.
मूळसड (रूटरॉट) रोपटे अवस्थेत तुरीचे पीक असताना मोठ्या तीव्रतेचा पाऊस आल्यास झाडे सुकण्याची समस्या निर्माण होते. अधिक पाऊस आल्यास तूर पिकाच्या ओळीत पिकाच्या बुडाशी जास्त वेळ पाणी साचून राहिल्यास झाडे जळतात. अतिभारी जमिनीमध्ये अथवा पाण्याचा योग्यप्रकारे निचरा न होण्याऱ्या जमिनीमध्ये ही समस्या वारंवार होताना आढळते. अशा वेळी शेतकऱ्यांना २-३ वेळा तुरीच्या ओळीत पुन्हा पुन्हा तूर बियाणे डोबावे लागते व खांडण्या बुजवाव्या लागतात. प्रादुर्भावग्रस्त रोपटे उपटून पाहिल्यास अलगद उपटले जाते. रोपट्याची मुळे पूर्णपणे सडलेली आढळतात. यालाच रोपट्यांची ‘मूळसड’ असे संबोधले जाते. हा बुरशीजन्य रोग असून त्याकरिता पुढील उपाययोजना कराव्यात.
- जितेंद्र दुर्गे, ९४०३३०६०६७ (सहयोगी प्राध्यापक -कृषी विद्या, श्री शिवाजी कृषी महाविद्यालय, अमरावती)
Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.
ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.