वळूचे योग्य व्यवस्थापन का महत्त्वाचे ?

पशुपालन करत असताना प्रजननासाठी (breeding) वापरल्या जाणाऱ्या वळूच्या आहाराचे ( bull diet) योग्य व्यवस्थापन करणे गरजेचे आहे. कारण आहारातील घटकांच्या कमतरतेमुळे वीर्याची प्रत खालावते. परिणामी गायीमध्ये यशस्वी गर्भधारणा होण्याचे प्रमाण कमी होते.

काहीवेळेस गोठयातील जनावरे गाभण राहण्याचे प्रमाण हे नैसर्गिक रेतनासाठी वापरल्या जाणाऱ्या वळूच्या व्यवस्थापनावर देखील अवलंबून असते.

पैदाशीच्या वळूला चांगला आहार दिल्यामुळे पुढील पिढीची उत्पादनक्षमता आणि प्रजननक्षमता टिकून राहण्यास मदत होते. याउलट गरजेपेक्षा जास्त आहार दिल्यास शरीरामध्ये फॅट जमा होऊन वळूचे वजन वाढते. त्यामुळे पायावरील ताण वाढून, नैसर्गिक रेतनाची इच्छा कमी होते.

गरजेपेक्षा कमी आहार दिल्यास पोषणतत्त्वांची कमतरता होऊन प्रजनन क्षमता कमी होते.

वळूचे आहार व्यवस्थापन करत असताना वळूचे वजन व त्याचा नैसर्गिक रेतनासाठी वापर या गोष्टीं विचारात घ्याव्यात. ‍

आहारामध्ये शुष्क पदार्थांचे (dry matter) प्रमाण वजनाच्या जवळपास २ टक्के इतके असावे. नवीन वळूला जीवनसत्त्व-‘अ’ (vitamin- A)ची जास्त आवश्यकता असते त्यामुळे आहारामध्ये हिरव्या चाऱ्याचा (green fodder) मुबलक प्रमाणात समवेश करावा. वळूच्या आहारातील कॅल्शिअमचे प्रमाण वाढवावे.