हिरव्या चाऱ्यासाठी नेपिअर लागवड तंत्र

संकरित नेपिअर या चारा पिकाच्या फुले जयवंत, यशवंत या जातींची निवड करावी. हिरव्या लुसलुशीत व पौष्टिक चाऱ्याच्या उपलब्धतेसाठी संकरित नेपिअरची लागवड फायदेशीर ठरते. जनावरांच्या समतोल आहारामध्ये वैरण, हिरवा चारा, आंबवण, खनिज पदार्थ, जीवनसत्वे, पाणी यांचा समावेश होतो. त्यात सुमारे ७० टक्के भाग हा हिरव्या चाऱ्याचा असतो. हिरव्या लुसलुशीत व पौष्टिक चाऱ्याच्या उपलब्धतेसाठी संकरित नेपिअरच्या सुधारित जातींची लागवड फायदेशीर ठरते. संकरित नेपिअर हे बहुवार्षिक गवत असून ते उंच वाढते.

जमीन, पूर्वमशागत 

पेरणी वेळ  उन्हाळी हंगामात फेब्रुवारी ते मार्च आणि खरीप हंगामात जून ते ऑगस्ट या कालावधीत लागवड केल्यास उगवण चांगली होते. सुधारित जाती  फुले जयवंत, फुले यशवंत, फुले गुणवंत लागवड पद्धत 

आंतरमशागत  वाढीच्या सुरुवातीच्या काळात १ किंवा २ खुरपण्या कराव्यात. त्यानंतर गरजेनुसार खुरपणी करावी. खत व्यवस्थापन  लागवडीपूर्वी हेक्टरी १० टन शेणखत, ५० किलो नत्र, ५० किलो स्फुरद आणि ४० किलो पालाश द्यावे. कापणीनंतर हेक्टरी २५ किलो नत्राची मात्रा द्यावी. कापणी  पहिली कापणी ६० ते ६५ दिवसांनी करावी. कापणी जमिनीपासून १५ ते २० सेंमी उंचीवर केल्यास फुटवे चांगले फुटण्यास मदत होते. नंतरच्या कापणी पीक वाढीनुसार ४५ ते ५० दिवसांनी करावी. अशाप्रकारे वर्षभरात साधारण ६ते ७ कापण्या घेता येतात. चारा शक्यतो कडबा कुट्टीमध्ये बारीक करून द्यावा, म्हणजे वाया जात नाही. - संजय बडे, ७८८८२९७८५९ (सहाय्यक प्राध्यापक, कृषिविद्या विभाग, दादासाहेब पाटील कृषी महाविद्यालय, दहेगांव ता. वैजापूर जि. औरंगाबाद)