रत्नागिरी ः शेतीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या रासायनिक खताच्या अतिवापराचा परिणाम शेतजमिनीवर होत आहे. जिल्हा कृषी अधीक्षक विभागाकडून यंदा प्रायोगिक तत्त्वावर मृदा आरोग्य पत्रिका अभियान जिल्ह्यात राबविले होते. त्या अंतर्गत प्रत्येक तालुक्यातील एक मॉडेल गाव निवडून केलेल्या माती परिक्षणात नत्र, स्फुरद आणि झिंक बोरानचे प्रमाण कमी झाल्याचे आढळले आहे. त्याचा परिणाम शेतीच्या उत्पादनावर होऊ शकतो. जमिनीची शेती मशागतीच्या चुकीच्या पद्धती, बेसुमार जंगलतोड आदी कारणांमुळे जमिनीची धूप होते. भविष्यात जमीन आरोग्याचे निदान करण्यासाठी माती परिक्षण तंत्रज्ञानाचा वापर अपरिहार्यच होणार असून या पुढील काळात जमिनीच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष केल्यास त्यांचे गंभीर परिणाम फक्त शेतीवरच न दिसता मानवी शरीर आणि प्राणी इत्यादींना सुद्धा जाणवणार आहेत. हे लक्षात घेऊन शासनाने जमीन आरोग्य पत्रिका हा पथदर्शी प्रकल्प राबविला. या प्रकल्पाअंतर्गत ४०३० नमुने तपासणी करण्यात आले. शेतपिकाच्या वाढीसाठी १२ अन्नद्रव्ये आवश्यक असतात. यामध्ये सामु, क्षारता, सेंद्रिय कर्ब, स्फुरद, पालाश नायट्रोजन, तांबे, बोरान आदि घटकांचा समावेश आहे. मृदा आरोग्य पत्रिका अभियानाअंतर्गत मातीच्या नमुन्यांची तपासणी करण्यात येते. यामध्ये प्रमुख्याने जस्त, नत्र आणि स्फुरदचे प्रमाण कमी असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. पावसामुळे दरवर्षी एक हेक्टर जमिनीतील १० ते ११ टन माती वाहून जाते. एक इंच माती तयार होण्यासाठी पाचशे वर्षे लागतात. कोकणातील मातीची झीज होत आहे. शिवाय मातीतील घटकदेखील कमी होत आहेत. पिकाच्या मुळांच्या वाढीसाठी प्रमुख्याने सुक्ष्म मूलद्रव्याचे प्रमाण पाच पर मिलीयम इतके असणे आवश्यक आहे. परंतु, हेच प्रमाण कमी असल्याने मुणांची वाढ होत नाही. त्यामुळे पिकाच्या वाढीवर त्याचा परिणाम होतो.