परभणी : ‘‘कपाशी हे मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे नगदी पीक आहे. किटकनाशकांचा सर्वाधिक वापर कपाशीवरील कीड व्यवस्थापनासाठी होतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्च वाढतो. हा खर्च कमी करण्यासाठी एकात्मिक कीड व्यवस्थापन करावे. रासायनिक कीटकनाशकांचा संतुलित वापर करून उत्‍पादन खर्चात बचत होईल. मानवी आरोग्यावर, पर्यावरणावर त्याचा होणार विपरीत परिणाम कमी करता येईल,’’ असे प्रतिपादन  कुलगुरु डॉ. अशोक ढवण यांनी केले.

वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठातील राष्ट्रीय कृषी उच्च शिक्षण प्रकल्प (नाहेप) आणि कृषी किटकशास्त्र विभाग यांच्यातर्फे दर शनिवारी ‘सदृढ पर्यावरणासाठी कृषि रसायनाचा संतुलीत वापर’ यावर राज्यस्तरीय ऑनलाइन वेबीनार मालिका झाली. 

प्रा. पटाईत म्हणाले, ‘‘कपाशीवरील रसशोषण करणाऱ्या किडींची ओळख, त्यांचा जीवनक्रम, प्रादुर्भाव, त्याची लक्षणे, किडींच्या प्रभावी व्यवस्थापनासाठी जीवनक्रम समजून घेणे अतिशय महत्वाचे आहे. कपाशी पिकांत शेतकरी मोठ्या प्रमाणात कीटकनाशकांचा वापर करतात. काहीवेळा कीटकनाशकाची फवारणी करण्याची आवश्यकता नसतानाही फवारणी केली जाते. यामुळे उत्‍पादन खर्च वाढतो. काही वेळा एकापेक्षा जास्त कीटकनाशके सोबत बुरशीनाशके, विद्राव्य खते, आणि संप्रेरके यांचा एकत्रित वापर करून फवारणी केली जाते. त्यामुळे विनाकारण खर्चात वाढ होते.’’ 

‘‘एकत्रित वापरण्यामुळे काही वेळा कपाशीवर त्याचा विपरीत परिणाम होऊन कपाशी जळू शकते. कीटकनाशकांचा संतुलित वापर, सोबत जैविक निविष्ठांचा वापर. जसे निंबोळी अर्क, काही बुरशीजन्य किटकनाशके वापरावी. किडींनी आर्थिक नुकसानीची पातळी ओलांडल्यावरच किटकनाशकांचा योग्‍य वापर करावा,’’ असेही पटाईत यांनी सांगितले.

सूत्रसंचालन डॉ. अनंत बडगुजर यांनी केले. आभार डॉ. मिलिंद सोनकांबळे यांनी मानले. झुम मिटिंग, युट्युबच्या माध्यमातून एक हजारपेक्षा जास्त शेतकरी, कृषी विस्‍तारक सहभागी झाले होते. 

आज आठवे सत्र

या वेबीनारचे आठवे सत्र आज (ता.५)  सांयकाळी ७ वाजता आयोजित केले आहे. यात ‘कीड व्यवस्थापनात जैविक निविष्ठांचा वापर’ यावर किटकशास्‍त्रज्ञ डॉ. श्रध्दा धुरगुडे ह्या  झुम मिटिंगद्वारे माहिती देतील. त्याचे थेट प्रक्षेपण विद्यापीठ युटयुब चॅनेल www.youtube.com/user/vnmkv यावर होईल.