Pune News : जुलै महिना अर्धा संपला तरी देशातील बाजारात सध्या सोयाबीनचे भाव दबावात आहेत. देशातील बाजारावर दबाव विशेषकरून आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कमी भाव आणि वाढलेली स्वस्त खाद्यतेल आयात, ही मुख्य कारणं आहेत. कृषी शास्त्रज्ञांच्या मते सोयाबीन लागवडीचा कालावधीही संपला. तर सोयाबीन हंगामावर यंदा एल निनोचे सावटही आहे. तर अमेरिकेत यंदाही उत्पादनावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे.

देशातील सोयाबीन लागवडीची स्थिती आतापर्यंत आशादायक राहीली नाही. तसेच महत्वाच्या सोयाबीन उत्पादक भागात पावसाचा खंड पडत आहे. त्यामुळे पिकाविषयी शेतकऱ्यांमध्ये चिंता आहे.

मराठवाडा आणि विदर्भातील काही पट्ट्यांमध्ये अजूनही शेतातून पाणी वाहले नाही. तर काही ठिकाणी आताच पेरणीयोग्य पाऊस झाला. तर काही भागात पेरण्या सुरु आहेत. यंदा ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यातील पावसाविषयी चिंता व्यक्त करण्यात येत आहे. त्यामुळे सोयाबीन उत्पादनाविषयी आताच सांगता येत नाही.

दुसरीकडे आतापर्यंत देशातील लागवड गेल्यावर्षीपेक्षा माघारली आहे. कृषी मंत्रालयाच्या अहवालानुसार १४ जुलैपर्यंत देशातील सोयाबीन लागवड यंदा केवळ२ टक्क्यांनी पिछाडीवर आहे. आतापर्यंत देशात ९९ लाख हेक्टरवर सोयाबीनचे पीक आहे. मागील हंगामात याच काळातील पीक १०१ लाख हेक्टरवर होते.

म्हणजेच सोयाबीन लागवडीने गेल्यावर्षीची जवळपास बरोबरी केली तरी पुढील काळात पाऊसमान कसे राहील, याविषयी चिंता व्यक्त केली जात आहे. एल निनोमुळे महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशातील महत्वाच्या सोयाबीन उत्पादक भागांमध्ये कमी पावसाचा अंदाज आहे.

दुसरीकडे युएसडीएने २०२३-२४ च्या हंगामात अमेरिकेतील सोयाबीन उत्पादन कमी राहण्याचा अंदाज व्यक्त केला. पण ब्राझीलमध्ये उत्पादनातील वाढ आणि अर्जेंटीनातील उत्पादन पूर्वपातळीवर पोचण्याची शक्यता असल्याने जागतिक सोयाबीन पुरवठा कायम राहील, असाही अंदाज युएसडीएने व्यक्त केला.

अमेरिकेची निर्यातही यंदा ३४ लाख टनांनी कमी राहण्याची शक्यता आहे. तर जैवइंधनात सोयाबीनचा वापर वाढण्याचा अंदाज असल्याने सोयाबीनचे गाळप काहीसे कमी राहण्याची शक्यता आहे, असेही युएसडीएने म्हटले आहे.

अमेरिकेतील या स्थितीचा फायदा काही प्रमाणात भारताला मिळू शकतो. कारण भारत आणि अमेरिकेत सोयाबीनचा हंगाम जवळपास एकाचवेळी सुरु होतो. चालू हंगामातही अमेरिकेत सोयाबीनचे भाव वाढल्याने देशातील सोयाबीनला आधार मिळाला होता.

नंतर ब्राझीलचे सोयाबीन बाजारात आल्यानंतर दर दबावात आले. देशातही भाव नरमले. म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय बाजाराचा देशातील सोयाबीन बाजारावर थेट परिणाम होत असतो. यामुळे अमेरिकेतील उत्पादनाची स्थिती आणि देशातील सोयाबीन पिकाची स्थिती बाजाराला आधार देणारी ठरू शकते, असे जाणकारांनी सांगितले.