पुणेः ‘सेंटर फॉर जेनेटिक मॅनिप्युलेशन ऑफ क्रॉप प्लांट'ने (सीजीएमसीपी) जनुकीय सुधारित मोहरी वाणाच्या (GM Mustard Verity) पर्यावरणीय प्रसारणाला मान्यता दिली. मात्र सीजीएमसीपीने (CGMCP) परवानगी देताना या वाणाच्या क्षेत्रीय प्रात्याक्षिके करावेत असे म्हटले आहे. म्हणजेच या चाचण्या दोन वर्षे होणार आहेत.

दिल्ली विद्यापीठाचे माजी कुलगुरू डॉ. दीपक पेंटल आणि त्यांच्या शास्त्रज्ञ गटाने डीएमएच-११ हे जनुकीय सुधारित वाण विकसित केले आहे. हे वाण विकसित करताना सध्या भारतात लोकप्रिय असलेले वरुणा वाण आणि पूर्व युरोपातील अर्ली हीरा-२ या दोन वाणांमधील जनुक वापरून डीएमएच-११ वाण विकसित करण्यात आले आहे, असे दीपक पेंटल यांनी सांगितले.

भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या प्रक्षेत्रांवर घेतलेल्या चाचण्यांमध्ये डीएमएच-११ या वाणाची उत्पादकता वरुणा वाणापेक्षा २८ टक्क्यांनी जास्त असल्याचे सिद्ध झाल्याचा दावाही डॉ. पेंटल यांनी केला आहे. तसेच पुढील दोन वर्षांमध्ये शेतकऱ्यांना पेरणीसाठी हे वाण उपलब्ध होईल, असेही पेंटल यांनी सांगितले.

सीजीएमसीपीने जीएम मोहरी वाणाला पर्यावरणीय प्रसारणास हिरवा कंदील दाखला तरी पर्यावरण मंत्रालयाची या संमती मिळणे आवश्यक आहे. तसेच सीजीएमसीपीने परवानगी देताना या वाणाच्या क्षेत्रीय प्रात्याक्षिके करावेत असे म्हटले आहे. मधमाश्या आणि इतर परागीकरण करणाऱ्या जिवांवर या जीएम वाणाचा काय परिणाम होतो? हे तपासण्यासाठी भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या देखरेखीखाली दोन वर्षे प्रात्याक्षिके घ्यावेत, अशी शिफारसही सीजीएमसीपीने केली आहे. त्यामुळे किमान दोन वर्षे तरी हे जीएम वाण शेतकऱ्यांना मिळणार नाही, हे स्पष्ट आहे. सीजीएमसीपीच्या शिफारशीमुळे या वाणाच्या प्रसारणावर आक्षेपही घेतला जात आहे.