खनिज मिश्रणाच्या अभावामुळे होणारे जनावरांच्यामध्ये चयापचयाचे आजार तसेच दूधज्वर, किटोसिस, लालमूत्र आजार दिसतो. हे लक्षात घेऊन जनावरांच्या आहारात शिफारशीनुसार खनिज मिश्रणाचा समावेश करावा. जनावरांचे आरोग्य निरोगी, संतुलित राहण्यासाठी, त्यांच्या रोजच्या शरीर व्यवस्थापनासाठी, त्यांना शारीरिक ऊर्जा निर्माण करून देण्यासाठी कर्बोदके, प्रथिने, मेद, जीवनसत्त्व, क्षार आणि पाणी आवश्यकता असते. यामधील एकही घटकाचा अभाव हा जनावरांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम करतो. या सर्व गोष्टी जनावरांना रोजच्या आहारातून मिळतात. खनिज, क्षारांचा विचार केला तर दिलेल्या आहारामध्ये मोठ्या प्रमाणात यांची कमतरता दिसून येते. आपण जनावरांना जो चारा देतो, त्या चाऱ्यामध्ये खनिजांचा अभाव पहिल्यापासूनच आहे, कारण जमिनीमध्येच खनिजांची कमतरता आहे. चाऱ्यातील कमतरतेमुळे जनावरांना पुरेशी खनिजे मिळत नाहीत. खनिजे, जीवनसत्वे ही शरीरामध्ये होणाऱ्या वेगवेगळ्या क्रिया जसे की, चयापचयाच्या क्रिया, शोषण प्रक्रिया, रक्त गोठण प्रक्रिया, हाडांच्या मजबुतीसाठी आवश्यक आहे. गाई, म्हशी विण्याच्या शेवटच्या महिन्यात जनावरांना कॅल्शियमचा पुरवठा करणे अत्यावश्यक असतो, अन्यथा प्रसूती अवघड होते. जन्मलेले वासरू ही सुदृढ राहत नाही. फॉस्फरस खनिजाच्या अभावामुळे जनावरांना पिका, लाल मूत्र रोग होतात.

जनावरांना खनिज मिश्रणाचे प्रमाण

टीप

आहारामध्ये खनिज मिश्रणाचे फायदे

संपर्क- डॉ. मंजूषा ढगे, ९०६७०३७२०३, डॉ. पंढरीनाथ राठोड, ८८०६३२८२६६ (पशुपोषण विभाग, पशुवैद्यक व पशुविज्ञान महाविद्यालय, उदगीर, जि. लातूर)