गाई, म्हशींसाठी, संतुलित आहार नियोजन केल्यास त्यांची शारीरिक वाढ, प्रजननात तसेच दूध उत्पादनात वाढ होते. गाई-म्हशींसाठी लागणारी चाऱ्याची मात्रा त्यांच्या वजनाप्रमाणे ठरवली जाते.  जनावरांच्या समतोल आहारामध्ये वैरण, हिरवा चारा, खनिज पदार्थ, जीवनसत्वे, पाणी यांचा समावेश होतो. पावसाळी दिवसांमध्ये मुख्यतः हिरवा चारा जनावरांना जास्त प्रमाणात दिला जातो. परंतू जनावरांना हिरवा आणि वाळलेला चारा योग्य प्रमाणात देणे गरजेचे आहे. जनावरांच्या चाऱ्यामध्ये वाळलेला चारा आणि हिरवा चारा असे दोन प्रकार असतात. हिरव्या चाऱ्यामध्ये प्रामुख्याने ज्वारी, मका, बाजरी, संकरीत नेपियर, गिनीगवत, ओट, दिनानाथ, यशवंत, जयवंत गवत हा एकदल चारा आणि चवळी, लसून घास, बरसीम, स्टायलो हा द्विदल चारा दिला जातो. पोषणमूल्यांच्या दृष्टीने द्विदल चारा जास्त सकस असतो. खाद्य नियोजन 

चयापचयात संतुलन 

टीप  शेजारील तक्त्यात दिलेली चाऱ्याची मात्रा ही बंदीस्त गोठा पध्दतीने करण्यात येणाऱ्या गायपालनासाठी आहे. चरायला जाणाऱ्या गाईसाठी ही चाऱ्याची मात्रा कमी लागेल. याप्रमाणे गाईच्या वजनानुसार लागणारी चाऱ्याची मात्रा ठरवता येते.  हिरव्या चाऱ्याचे महत्व 

सतत हिरवा चारा देणे टाळा 

संपर्क  ः डॉ. श्रद्धा राऊत, ९२७०७०६००३,   (पशुपोषण आहारशास्त्र विभाग,पशुवैद्यक व पशुविज्ञान महविद्यालय,उदगीर, जि. लातूर)