सुर्यफुल लागवड तंत्रज्ञान
सूर्यफुलाचे सुधारित वाण व त्यांची संक्षिप्त वैशिष्ट्ये मॉर्डन - उत्पादन (क्विं./हे.) : 800-1500 कालावधी (दिवस) : 80-85 तेल (टक्के) : 34-35 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : बुटकी व लवकर येणारी जात
एस.एस. 56 - उत्पादन (क्विं./हे.): 800-1400 कालावधी (दिवस) : 82-88 तेल (टक्के): 34-36 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : लवकर येणारी जात
टी.एन.ए.यू. एस.यू.एफ.-7 : उत्पादन (क्विं./हे.) : 1000-1700 कालावधी (दिवस) : 85-90 तेल (टक्के) : 38-41 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : लवकर येणारी जात
डी.आर.एस.एफ. 108 : उत्पादन (क्विं./हे.) 900-1800 कालावधी (दिवस): 95-100 तेल (टक्के): 36-39 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : अधिक तेल प्रमाण
एल.एस.एफ.-8 : उत्पादन (क्विं./हे.): 1000-1400 कालावधी (दिवस): 90-95 तेल (टक्के): 36-39 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : केवडा, ठिपके व तांबेरा रोगास प्रतिकारक
भानू (एस.एस. 2038) : उत्पादन (क्विं./हे.) : 1000-1400 कालावधी (दिवस):85-90 तेल (टक्के): 34-36 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : अधिक उत्पादन
डी.आर.एस.एफ.-113 : उत्पादन (क्विं./हे.) : 1000-1500 कालावधी (दिवस) : 90-98 तेल (टक्के) : 36-39 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : अधिक उत्पादन सूर्यफुलाचे संकरित वाण व त्यांची गुणवैंशिष्टये :
बी.एस.एच.-1 उत्पादन (क्विं./हे.) : 900 कालावधी (दिवस) : 85 तेल (टक्के): 41 क्षेत्र :संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : अधिक उत्पादन, तांबेरा व केवडा रोगास प्रतिकारक
एल.एस.एच.-3 उत्पादन (क्विं./हे.) : 1200 कालावधी (दिवस) : 95 तेल (टक्के): 39 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : केवडा रोगास प्रतिकारक
के.बी.एस.एच.-1 उत्पादन (क्विं./हे.) :1400 कालावधी (दिवस) : 90 तेल (टक्के): 43 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : अधिक उत्पादन
पी.के.व्ही.एस.एच.-27 उत्पादन (क्विं./हे.) :1300-1400 कालावधी (दिवस) :85-90 तेल (टक्के): 39 क्षेत्र : विदर्भ गुणवैशिष्ट्ये : केवडा रोगास मध्यम प्रतिकारक
के.बी.एस.एच.-44 उत्पादन (क्विं./हे.) : 1400-1600 कालावधी (दिवस) :95-98 तेल (टक्के): 36-38 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : केवडा रोगास प्रतिकारक
एल.एस.एफ.एच. 35 (मारुती) उत्पादन (क्विं./हे.) :1400-1500 कालावधी (दिवस) : मध्यम तेल (टक्के): 39-41 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : केवडा रोगास प्रतिकारक
डी.आर.एस.एच.-1 उत्पादन (क्विं./हे.) : 1300-1600 कालावधी (दिवस) : 92-98 तेल (टक्के): 42-44 क्षेत्र : संपूर्ण भारत गुणवैशिष्ट्ये : अधिक तेलप्रमाण
फुले रविराज उत्पादन (क्विं./हे.) : 1200-1700 कालावधी (दिवस) : 90-95 तेल (टक्के): 34 क्षेत्र : पश्‍चिम महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : नेक्रॉसिस, ठिपका या रोगास प्रतिकारक
एल.एस.एफ.एच. 171 उत्पादन (क्विं./हे.) : 1400-1800 कालावधी (दिवस) : 90-95 तेल (टक्के): 37-39 क्षेत्र : महाराष्ट्र गुणवैशिष्ट्ये : केवडा रोगास प्रतिकारक
खरीप जमिनीसाठी (45 सें.मी. खोल) मध्य हंगाम दुरुस्ती | पावसाचे आगमन | पिके |
| जून दुसरा पंधरवडा | सर्व खरिपाची पिके |
| जुलै पहिला पंधरवडा | आंतरपीक बाजरी + तूर (2ः1), सूर्यफूल + तूर (2ः1), गवार + तूर (2ः1), एरंडी + गवार (1ः2) |
| जुलै दुसरा पंधरवडा | सूर्यफूल, तूर, हुलगा, राळा एरंडी आंतरपीक, सूर्यफूल तूर (2ः1), तूर + गवार |
| ऑगस्ट पहिला पंधरवडा | सूर्यफूल, तूर, एरंडी, हुलगा, सूर्यफूल + तूर (2ः1) |
| ऑगस्ट दुसरा पंधरवडा | सूर्यफूल, तूर, एरंडी, सूर्यफूल + तूर (2ः1) |
लागवड अंतर | माती आणि वाणाचा प्रकार | अंतर (सें.मी.) | रोपांची संख्या (प्रतिहेक्टरी) |
| मध्यम ते खोल जमिन , सुधारित वाण | 45 X 30 | 74,000 |
| भारी जमिन | 60X30 | 55,000 |
| संकरित वाण : | 60 X 30 | 55,000 |
पेरणीनंतर ज्या ठिकाणी रोप उगवणी झाली नसेल, बाल्यावस्थेतच रोपे कोमेजली असतील अशा ठिकाणी पेरणीनंतर सात दिवसांनी त्याच जातीचे बियाणे १० तासाकरीता १ः१ या प्रमाणात पाण्यात भिजवून,त्यानंतर सावलीमध्ये सुकवून या बियाणापासून नांगे भरावेत. यामुळे हेक्‍टरी रोपांची अपेक्षित संख्या राखली जाऊन प्रतिहेक्टरी जास्तीत जास्त उत्पादन मिळते.
मधमाश्‍या परागीकरण : मधमाश्‍या मध गोळा करीत असताना त्यांचे पाय, अंगाला परागकण चिकटून एका फुलावरून दुसऱ्या फुलावर टाकले जाते. त्यामुळे परागीकरणास मदत होऊन बीजधारणा प्रमाण वाढते. प्रतिहेक्टरी किमान पाच मधमाश्‍यांच्या पेट्या पुरेशा ठरतात.
जमीन व हंगामनिहाय पाण्याच्या पाळ्या | हंगाम | पाण्याच्या पाळ्या (दिवसांचे अंतर) | पाण्याच्या पाळ्या (दिवसांचे अंतर) | पाण्याच्या पाळ्या (दिवसांचे अंतर) |
| | हलकी जमीन | मध्यम जमीन | भारी जमीन |
| खरीप | 3 ते 4 | 2 ते 3 | 1 ते 2 |
| रब्बी | 4 ते 6 | 3 ते 4 | 2 ते 3 |
| उन्हाळी | 6 ते 8 | 4 ते 5 | 3 ते 4 |
संवेदनशील अवस्थेनूसार पाणी व्यवस्थापन | संवेदनशील अवस्था | पेरणीनंतर दिवस | पेरणीनंतर दिवस |
| | कमी कालावधीच्या जाती : | जास्त कालावधीच्या जाती : |
| कळी बाहेर पडण्याची अवस्था | 30 ते 35 | 35 ते 40 |
| फुले उमलण्याची अवस्था | 45 ते 50 | 55 ते 65 |
| दाणे भरण्याची अवस्था | 55 ते 80 | 65 ते 90 |
रासायनिक खत मात्रा (प्रतिहेक्टरी ) | क्षेत्र | नत्र किलो | स्फुरद किलो | पालाश किलो |
| जिरायती | 50 | 25 | 25 |
| बागायती | 60 | 30 | 30 |
सूक्ष्म अन्नद्रव्ये व्यवस्थापन :
(लेखक अखिल भारतीय समन्वयीत कोरडवाहू शेती संशोधन प्रकल्प, सोलापूर येथे कार्यरत आहेत.)