शेतात थांबे उभे केल्याने पक्षी त्यावर बसून पिकावरील किडी खातात.
हानिकारक किडींपासून पिकांचे संरक्षण करण्यामध्ये पक्ष्यांची महत्त्वाची भूमिका आहे. गायबगळे, वेडा राघू, खाटीक, कोतवाल यांसारखे अनेक पक्षी शेतांमधील अळ्या व किडी वेचून खातात. या पक्ष्यांना शेतात आकर्षित करण्यासाठी शेतात पक्षी थांबे उभारावेत.
एकात्मिक कीडनियंत्रणात वेगवेगळ्या उपायांमध्ये पक्षी महत्त्वाची भूमिका बजावत असतात. पूर्वी शेतीच्या परिसरात भरपूर प्रमाणात चिमण्या, कावळे, पोपट, कबुतर, मैना, साळुंकी असे कितीतरी पक्षी दिसायचे. हानिकारक किडींपासून पिकाचे संरक्षण करण्यामध्ये पक्ष्यांची महत्त्वाची भूमिका आहे. सुमारे ९० टक्के पक्षी मांसाहारी आहेत. गायबगळे, वेडा राघू, खाटीक, कोतवाल यांसारखे अनेक पक्षी शेतांमधील अळ्या व किडी वेचून खातात. पक्ष्यांना जर किडी, अळ्या उपलब्ध झाल्या; तर ते धान्य पिकाचे नुकसान करीत नाहीत. सुमारे ३३ टक्के नियंत्रण पक्षांमार्फत होऊ शकते. शेताच्या मध्यापेक्षा बांधावर आणि झाडाच्या जवळ किडींचे प्रमाण कमी असते. पक्ष्यांपासून होणारा हा फायदा पाहता काही प्रसंगी पक्ष्यांपासून होणारे नुकसान म्हणजे काही प्रमाणात दाणे खाण्याचे नुकसान गौण ठरते.
पक्ष्यांना शेताकडे आकृष्ट करण्याच्या पद्धती
- उत्तम सहाणे ः ७०२८९००२८९ (शास्त्रज्ञ (पीकसंरक्षण), कृषी विज्ञान केंद्र, कोसबाड हिल, ता. डहाणू, जि. पालघर)
