AI Sugarcane: ऊस उत्पादन वाढीसाठी कृत्रिम बुद्धीमत्तेचा (एआय) वापर यशस्वी ठरत आहे. त्यामुळे साखर उताऱ्यासह शेतकऱ्यांच्या उत्पादन वाढीसाठी विविध संस्थांकडून पुढाकार घेतला जात आहे. ऊस शेतीसाठी इंडियन शुगर अॅण्ड बायो मॅन्युफ्र्क्चर असोशिएशन (आयएसएमए) कृत्रिम बुद्धिमत्ता-मशीन लर्निंगवर आधारित राष्ट्रीय नेटवर्क उपक्रमाची सुरुवात केली आहे.

आयएसएमएने मंगळवारी (ता.५) बारामती अॅग्रीकल्चर डेव्हलपमेंट ट्रस्टसोबत (एडीटी) भागीदारीत या उपक्रमाची घोषणा केली आहे. त्यासाठी इस्माने एडीटी बारामती व पुण्यातील मॅप माय क्रॉप यांच्याशी सामंजस्य करार केला आहे. या उपक्रमामध्ये उसाची उत्पादकता, गुणवत्ता आणि शाश्वततेत वाढ यावर भर देण्यात येणार आहे.  

ऊस शेतीत एआयच्या वापराने उत्पादनातील वाढ व संसाधनांचा प्रभावी वापर करता येणार आहेच. परंतु त्यामुळे केवळ साखरेच्या उताऱ्यात सुधारणा होणार नसून थेट शेतकऱ्यांचा नफा देखील वाढेल, असे आयएसएमएने निवेदनात म्हटले. एडीटीने २०२४ मध्ये ऑक्सफर्ड विद्यापीठ आणि मायक्रोसॉफ्टच्या मदतीने ऊस शेतीत एआयचा वापर करून उत्पादकता वाढवली आहे.

या उपक्रमात ऊस पीक उत्पादनात ४० टक्के वाढ झाली असून मजुरी खर्चात ३५ टक्के घट, पाणी वापरात ३० टक्के बचत आणि ऊस तोडणीच्या कार्यक्षमतेत ३५ टक्क्यांनी सुधारणा झाल्याचा दावा इस्माने केला. तसेच उत्पादन खर्चात लक्षणीय घट झाली असून काटेकोर शेतीतून हरितगृह वायू उत्सर्जनातही कपात झाल्याचा दावाही आयएसएमएने केला आहे.

एडीटीने महाराष्ट्रातील एक ह्जाराहून अधिक शेतकऱ्यांना एआय आधारित उपाययोजना, मशीन लर्निंग आणि कंप्युटर व्हिजन टूल्स वापरण्यास सक्षम केलं आहे. त्यामुळे आधुनिक तंत्रज्ञान शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरत असल्याचा दावा इस्माने केला आहे.

उसाची उत्पादकतेसह साखरा उतारा कमी झाला आहे. त्यामुळे आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून प्रति हेक्टर उसाचे सरासरी उत्पादन १०० टनांहून अधिक आणि साखर उतारा ११ टक्क्यांवर नेण्याची गरज असल्याचे आयएसएमएने स्पष्ट केले आहे. इस्माने भारतीय कृषी संशोधन परिषदेच्या ऊस संशोधन संस्थेसोबत उच्च उत्पादकता देणाऱ्या वाण विकसित करण्यासाठी भागीदारी केली आहे.