Beekeeping  Agrowon
ॲग्रो विशेष

Beekeeping : मधुमक्षिका पालनाचे आव्हान

Team Agrowon

Latest Agriculture News : डहाणू तालुक्यातील घोलवड गावाला मधाचे गाव म्हणून मान्यता मिळाल्यानंतर या निर्णयाचे अनेक शेतकऱ्यांनी स्वागत केले. तर कोसबाड येथे कृषी प्रशिक्षण केंद्रात ४० वर्षांपूर्वी काम करणाऱ्या कर्मचारी व अधिकाऱ्यांच्या मुलांनीही मधुमक्षिका पालनाविषयी आपल्या आठवणी जाग्या केल्या आहेत. मात्र आता या व्यवसायाला अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागत आहे.

जुन्या पिढीतील सामाजिक कार्यकर्ते यांच्या प्रयत्नाने १९६३ -६४ च्या दरम्यान बोर्डी येथे संस्था स्थापन झाली. त्यानंतर महाबळेश्वर येथील मधुमक्षिका प्रशिक्षण केंद्रातील प्रशिक्षक मुरलीधर चौरे यांना बोर्डीतील शेतकऱ्यांना मधुमक्षिका पालनाविषयक मार्गदर्शन करण्यासाठी बोलावून घेतले.

त्यांनी निवृत्तीपर्यंत व निवृत्तीनंतर देखील शेतकऱ्यांना प्रशिक्षित केले. त्यामुळे या भागात घरोघरी व प्रत्येक बागायतदारांच्या बागेत किमान पाच मधुमक्षिकांच्या कॉलनी व पेट्या दिसून येत. मात्र जुन्या पिढीतील अनेक सदस्यांचे निधन झाल्यानंतर नवीन पिढी उदासीन होती. मधुमक्षिका पालनाविषयी जनजागृती मागील २० वर्षांपासून जवळपास संपुष्टातच आली आहे.

बागायतदारांची पाठ

खादी ग्रामोद्योग विभागाने गावोगावी मधुमक्षिका पालनाबाबत जनजागृती करण्यासाठी उपक्रम राबवण्याचे धोरण अमलात आणले. त्यामुळे या व्यवसायाला पुन्हा चालना मिळेल, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे.

परंतु कृषी विज्ञान केंद्र व खादी ग्रामोद्योग विभागाच्या वतीने प्रशिक्षण देण्याचे काम व अनुदानित मतपेट्या वितरण कार्यक्रम राबविले जात आहेत. मात्र नैसर्गिक व मानवनिर्मित प्रदूषणात वाढ झाल्यामुळे मधमाशा प्रजननामध्ये व्यत्यय येऊ लागल्याने मधुमक्षिका पालनाकडे बागायतदारांनी पाठ फिरवली आहे.

शेतीमध्ये रासायनिक खत, कीटकनाशकांचा वापर वाढला. पर्यावरणाचा ऱ्हास झाल्यामुळे मधुमक्षिका पालनावर गदा येऊ लागली. फळपिकांवर कीटकनाशकांचा वापर वाढल्यामुळे या काळात मधमाशा मृत पावण्याचे प्रमाण वाढते व ऐन हंगामात मध उत्पादनात घट होते.
- प्रशांत सावे, मध उत्पादक शेतकरी
कृषी विज्ञान केंद्रातर्फे वर्षभरात जिल्ह्यातील सुमारे ३०० ते ३५० शेतकऱ्यांना मधुमक्षिका पालनाविषयी प्रशिक्षण दिले जाते. तसेच अन्य साहित्य पुरवण्याच्या दृष्टीने मदत केली जाते. त्यामुळे या भागातील मधुमक्षिका पालन व्यवसाय टिकून आहे.
- विलास जाधव, शास्त्रज्ञ, कोसबाड कृषी विज्ञान केंद्र

Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.

ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.

Value Chain Development Plan : कंत्राटदार साखळी विकास योजना

Mahaagromart E-Portal : ‘महाॲग्रोमार्ट’ला स्कॉच पुरस्कार

Agrowon Diwali Ank 2024 : गोठ्यात राबणाऱ्या हातांनी केले ‘ॲग्रोवन’ दिवाळी अंकाचे थाटात प्रकाशन

Heavy Rain : आभाळ फाटले, हातातोंडाशी आलेला घास हिरावला

Sugar Factory Repayment : आमची राखीव थकहमी द्या

SCROLL FOR NEXT