नगर : साखर आयुक्तालयाकडे (Sugar Commissionerate) साखर उद्योगातील (Sugar Industry) माहिती मिळावी यासाठी सातत्याने माहिती अधिकारात (Right To Information Act) जास्ती अर्ज केले. साखर आयुक्त कार्यालय हे राज्य पातळीवरील कार्यालय आहे. माहिती अधिकारातून सतत अर्ज करत आहेत. त्रास देण्याच्या हेतूने अर्ज करत असल्याने कार्यालयाचा वेळ वाया जात असल्याचे सांगत वांगदरी (ता. श्रीगोंदा, जि. नगर) येथील शेतकरी व माहिती अधिकार कार्यकर्ते भाऊसाहेब पवार यांना साखर आयुक्तालयाने ‘त्रासदायक व्यक्ती’ म्हणून घोषित केले आहे.

यापुढे त्यांच्या कोणत्याही अर्जाला उत्तर दिले जाणार नाही, असा निर्णय घेतल्याचे पत्रात नमूद केले आहे. माहिती अधिकारात अधिक अर्जातून माहिती मागितली म्हणून एखाद्या व्यक्तीस त्रासदायक व्यक्ती म्हणून घोषित करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे.

वांगदरी (ता. श्रीगोंदा) येथील भाऊसाहेब पवार हे शेतकरी माहिती अधिकार कार्यकर्ते आहेत. त्यांनी साखर आयुक्तालयाला माहिती अधिकारात या वर्षात ४९ अर्ज करून वेगवेगळ्या बाबींची माहिती मागवली.

ते सर्व अर्ज निकाली काढले असल्याचे नमूद करत अर्जात कारखानास्तरावरील संचालक मंडळ, विशेष सभा यांच्या इतिवृत्ताची माहिती, सहकार कायदा व त्याखालील नियम, कारखाना व साखर आयुक्त कार्यालय यांच्यामधील पत्रव्यवहार, साखर कारखान्याकडून जमा होणारी वठनावळ निधीचा तपशील, उसापासून साखरेचे व मळीचे होणारे उत्पादन व त्यावरील खर्च, एफआरपी अहवालाच्या प्रति, राज्यातील खांडसरी, गुऱ्हाळाची संख्या व त्यांना अभ्यास गटात प्रतिनिधित्व नसणे, विकास शाखेचे कर्तव्य व जबाबदाऱ्या, कारखान्यांना दिलेल्या गाळपाच्या परवान्याच्या प्रति आदीबाबत अर्जात माहिती मागवली. राज्यातील गुऱ्हाळांची संख्या व त्यांना अभ्यास गटात प्रतिनिधित्व नसणे या बाबींची आयुक्तालयात नोंद ठेवली जात नाही हे सांगूनही त्रास देण्याच्या दृष्टीने अर्ज केल्याचे दिसते.

जनहित साधणारी माहिती त्यातून पुढे येत नसल्याचे दिसते. कार्यालयाकडे सतत माहिती मागवून कार्यालयाचा वेळेचा अपव्यय करत आहेत. राज्यात २०० साखर कारखाने व ३५ लाख शेतकऱ्यांचा साखर उद्योगाशी सबंध आहे. असे असताना एका व्यक्तीने अधिक अर्ज केल्याने अर्जदारास त्रासदायक व्यक्ती म्हणून घोषित केले आहे. यापुढे त्यांच्या कोणत्याही अर्जाला उत्तर दिले जाणार नाही, असा निर्णय घेतल्याचे पत्रात नमूद केले आहे. माहिती अधिकारात अधिक अर्जातून माहिती मागितली म्हणून एखादा व्यक्तीस त्रासदायक व्यक्ती म्हणून घोषित करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे.

कोणत्या कलमानुसार आदेश काढला?

भाऊसाहेब पवार हे ज्येष्ठ समाजसेवक अण्णा हजारेप्रणीत भ्रष्टाचार जन आंदोलन न्यासचे पुणे शहर उपाध्यक्ष आहे. त्यांनी साखर उद्योगातील अनेक बाबी माहिती अधिकारातून उघड केल्या आहे. त्यामुळे साखर उद्योगातील गैरव्यवहार उघड केल्याने या लोकांना पाठीशी घालण्यासाठी त्यांना साखर आयुक्तालयाने त्रासदायक व्यक्ती ठरवल्याचे दिसतेय. हे घटनेविरोधी आहे.

माहिती अधिकार अधिनियम २००५ व भारतीय कायद्याच्या कोणत्या कलमानुसार त्यांना त्रासदायक व्यक्ती ठरवले यांचा खुलासा करावा, अशी मागणी साखर आयुक्त कार्यालयाकडे अण्णा हजारेप्रणीत भ्रष्टाचार जन आंदोलन न्यासने केली आहे. पवार यांनी माहिती अधिकारातून केलेल्या पाठपुराव्यामुळे शेतकऱ्यांना नागवडे कारखान्याकडून उसाचे थकीत ६३ कोटी ७९ लाख रुपये मिळाले, ७ हजार ३२६ शेतकऱ्यांना सभासदत्व मिळाले, थकीत ३०० कोटी रुपये मिळण्यासाठी दाखल केलेल्या जनहित याचिकेसाठी माहिती अधिकारातूनच कागदपत्रे मिळाली, असे आयुक्तालयाला दिलेल्या पत्रात नमूद आहे