चारसूत्री, ड्रम सीडरने भात लागवड

चारसूत्री पद्धतीने लागवड  सूत्र १: भात पिकाच्या अवशेषांचा फेरवापर भात तुसाच्या राखेचा वापर (०.५ ते १ किलो प्रति चौ.मी.) लागवडीपूर्वी भाताचा पेंढ्यांचा वापर (२ टन प्रति हेक्टर) यातून ३० ते ४० किलो पालाश आणि १२० ते १४० किलो सिलिकॉन मिळते. सूत्र २: गिरिपुष्पाच्या पाल्याचा हिरवळीचे खत म्हणून वापर  ३ टन प्रति हेक्टर चिखलणीपूर्वी ६ ते ७ दिवस अगोदर शेतात पसरावा (१२ ते १५ किलो नत्र उपलब्ध) सूत्र ३ : भाताच्या सुधारित/संकरित जातींच्या रोपांची नियंत्रित लावणी  जोड ओळ पद्धतीने नियंत्रित लागवड १५-२५ बाय १५-२५ सेंमी (२५ चूड प्रति चौ.मी.) सूत्र ४: युरिया डीएपी ब्रिकेट्सचा वापर  २.७ ग्रॅम वजनाच्या युरिया-डीएपी ब्रिकेट्स(६०:४० प्रमाणात)  लावणीनंतर दुसऱ्या दिवशी प्रत्येक चार चुडांच्या (१५ बाय१ ५ सेंमी) मध्यभागी ७ ते १० सेंमी खोलीवर एक ब्रिकेट खोचावी.  १७० कि.ग्रॅ. प्रति हेक्टर. यातून प्रति हेक्टरी ५६ किलो नत्र व १४ किलो स्फुरद उपलब्ध. चार सूत्री पद्धतीचे फायदे   शिफारशीपेक्षा ४० टक्के रासायनिक खताची बचत.  बियाण्यांची ५० टक्क्यांपर्यंत बचत व परिणामी मजुरीवरील खर्च कमी.  उत्पादनात भरीव वाढ (सरासरी प्रति हेक्टरी ४ टन सुधारित जाती व ६ टन संकरित जाती)  खर्च : नफा गुणोत्तर - १: १.६० ड्रम सीडर भात पेरणी पद्धत १) आवश्यक बियाणे (किलो प्रति हेक्टर)  बारीक दाण्याच्या भात जाती - ६० ते ७०  मध्यम बारीक दाण्याच्या भात जाती - ७० ते ८०  जाड दाण्याच्या भात जाती - ८० ते ९० २) मोड काढून बियाण्याचा वापर  रहू पद्धतीने बियाण्यास ३ ते ५ मिमी लांबीचे मोड आणावेत. मोड आलेले बियाणे पेरणीपूर्वी १० ते १५ मिनिटे सावलीत वाळवावे. ३) शिफारशीत रासायनिक खतांची मात्रा :  (१०० किलो नत्र, ५० किलो स्फुरद, ५० किलो पालाश किलो प्रति हेक्टर) ४) शिफारशीत सेंद्रिय खताच्या मात्रा;  शेणखत/हिरवळीचे खत १० टन प्रति हेक्टर ५) भात पेरणीचे दोन ओळींतील अंतर : २० ते २५ सें.मी. ६) ड्रम सीडरचा वापर :  मोड आलेल्या बियाण्याची ड्रम सीडरच्या साह्याने पेरणी करावी. ७) पाण्याचे नियोजन पेरणीनंतर २ ते ३ दिवस पाणी देऊ नये. भात रोपे वाढीस लागल्यानंतर पाण्याची पातळी वाढवावी. फायदे पुनर्लागवडीच्या खर्चात बचत खर्च : नफा प्रमाण - १ : १.१५ संपर्क : डॉ. बी. डी. वाघमोडे, ९४०४५८०४१६ (प्रादेशिक कृषी संशोधन केंद्र, कर्जत, जि. रायगड)