Cotton Disease : बोंडसडवर लवकरच शोधणार उपाय

Nagpur News : ः देशांतर्गत कापूस उत्पादक राज्यांमध्ये गेल्या काही वर्षांत बोंडअळीच्या जोडीला बोंडसडचा प्रश्‍नही गंभीर झाला आहे. त्या पार्श्‍वभूमीवर केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेने बोंडसड नियंत्रणासाठी संशोधनावर भर दिला आहे. त्यासाठी एका खासगी कंपनीने देखील त्यांच्या सामाजिक दायित्व निधीतून १ कोटी १० लाख रुपयांचा निधी दिला असून तीन वर्षांचा कालावधी या प्रकल्पाकरिता निश्‍चित करण्यात आला आहे.

कीटकनाशकापासून बचाव त्यासोबतच सुरक्षित जागा म्हणून बोंडाच्या आत अळी जागा शोधते. आता गेल्यानंतर या अळीद्वारे बोंड पोखरल्या जाते. त्यामुळे वरच्या बाजूने बोंड हिरवे दिसत असले तरी आतून ते पोखरले असते. त्यामुळे अशा बोंडात कापूसच भरत नाही. परिणामी शेतकऱ्यांचे नुकसान होते. विशेष म्हणजे अळी बोंडाच्या आत असल्याने त्यावर कोणत्याच कीटकनाशकाचा प्रभावी परिणामही होत नाही.

गेल्या काही वर्षांत हा प्रश्‍न गंभीर झाला आहे. त्या पार्श्‍वभूमीवर केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेने बोंडसडच्या प्रभावी नियंत्रणासाठी उपाययोजनांवर भर दिला आहे. बोंडसडचा प्रादुर्भाव होण्यास कारणीभूत बुरशी व इतर घटकही अभ्यासले जात असल्याची माहिती केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेचे तज्ज्ञ डॉ. दीपक नगराळे यांनी दिली.

नगराळे यांच्या माहितीनुसार, अमेरिका, चीन आणि पाकिस्तान या देशांमध्ये देखील कापसात बोंडसडचा प्रादुर्भाव दिसून आला आहे. त्या भागातही संशोधनात्मक कार्य सुरू आहे. परंतु तेथेही अद्याप अपेक्षित परिणाम साधता आले नाहीत. त्या पार्श्‍वभूमीवर केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेने अनेक अनेक पातळ्यांवर संशोधनावर भर दिला आहे.

त्यामध्ये संस्थेकडे असलेल्या जर्मप्लाझमधून बोंडसडला प्रतिकारक नवे वाण निवड पद्धतीने मिळू शकते का? यावरही काम सुरू आहे. त्याकरिता संस्थेच्या प्रक्षेत्रावर अशा वाणांच्या ट्रायल घेतल्या जात आहेत. सामूहिक पातळीवरील संशोधनातून निश्चितच सकारात्मक परिणाम साधेल, असाही विश्‍वास डॉ. नगराळे यांनी व्यक्‍त केला.