Soybean Rate : सोयाबीनचं उत्पादन चांगल पण दरचं नाही, शेतकऱ्यांचे आर्थिक गणित बिघडलं

Soybean MSP Rate : कोल्हापूर जिल्ह्यात यंदा सोयाबीनचे उत्पादन चांगले झाले आहे परंतु खर्च आणि उत्पन्नाचे गणित बिघडल्याने शेतकरी सध्या चिंतेत आहेत. सोयाबीन हमीभावाने विकले जाण्याची अपेक्षा असताना बाजारभाव हमीभावाच्या तुलनेत प्रतिक्विंटल १ हजार रुपयांनी कमी आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना प्रतिक्विंटल ८०० रुपये इतका तोटा सहन करावा लागत आहे. एकरी ८.५ क्विंटल उत्पादनाचा विचार करता, शेतकऱ्यांना एकरी साडेसहा हजार रुपयांचा फटका बसत आहे. हा बाजारभाव असाच राहिल्यास सोयाबीन उत्पादकांचे आर्थिक गणित बिघडणार आहे.

काही खरीप पिकांचा हंगाम पूर्ण होऊन शेतीमाल बाजारपेठेत येण्यास सुरुवात झाली आहे. पिकाची कापणी मळणी करून सोयाबीन, मका, बाजरी, भात, शेतीमाल बाजारपेठेत नेण्याची लगबग शेतकऱ्यांत पाहायला मिळत आहे. जिल्ह्यात भाताचे ९० हजार हेक्टर, सोयाबीनचे ४० हजार हेक्टर क्षेत्र होते. पीक काढणीला आले असताना अंतिम टप्प्यात पावसाने भाताचे पीक घेणाऱ्या शेतकऱ्यांचा घास हिरावून घेतल्याने शेतकऱ्यांची नाराजी झाली आहे.

सोयाबीनचे उत्पादन आणि खर्चाचे गणित करता, पिकाची पूर्व मशागत, बियाणे, खते, कीटकनाशके, आंतरमशागत, काढणी, मळणी, वाहतूक एकत्रित अंदाजित एकरी खर्च २५ हजारांच्या घरात जातो, तर दुसरीकडे सोयाबीनचे सरासरी ८.५ क्विंटल उत्पादन होण्याचा अंदाज आणि त्याचा बाजारातील शेतीमालाचे दर यांचा एकरी ४००० रुपये बाजारभाव पाहता सोयाबीन पिकापासून शेतकऱ्यांना एकरी ३४ हजार रुपये उत्पन्न होऊ शकते.

या उत्पन्नातून पिकाचा उत्पादन खर्च वजा करता शेतकऱ्यांकडे एकरी केवळ ९९५० रुपये शिल्लक राहतात. अतिपावसाने पीक काळे पडलेने चार पैसेसुद्धा पदरात पडत नसल्याची खंत शेतकऱ्यांमधून व्यक्त केली जात आहे.

राज्यात खरीप पीक सर्वाधिक

३५ टक्के क्षेत्र एकट्या सोयाबीन या पिकाखाली आहे. भात या पिकाखाली १०.३ टक्के क्षेत्र आहे. १४ ऑक्टोबर २०२४ च्या कृषी विभागाच्या आकडेवारीनुसार खरिपाच्या एकूण लागवडीखालील क्षेत्रापैकी ५१.५९ लाख हेक्टर क्षेत्र सोयाबीनचे, भात पिकाखाली १४.११ लाख हेक्टर क्षेत्र आहे. या हंगामात राज्यात सोयाबीनचे सात कोटी ३२ लाख ७१ हजार क्विंटल, तर भाताचे तीन कोटी ४३ लाख ९४ हजार क्विंटल उत्पादनाचा अंदाज आहे.

हमीभावाने खरेदी नाहीच

केंद्र सरकारने जाहीर केलेल्या हमीभावानुसार सोयाबीन पिकासाठी प्रतिक्विंटल ४८९२ रुपये, भात पिकासाठी २३०० रुपये, मका पिकासाठी प्रतिक्विंटल २२२५ रुपये हमीभाव आहेत. केंद्र या किमती जाहीर करीत असले, तरी या किमतीने शेतीमाल खरेदी होत नसल्याने बाजारभाव किमतीपेक्षा कमी राहिल्याची स्थिती आहे. या पिकांच्या प्रत्यक्ष बाजारभावाचा विचार करता, सोयाबीनला प्रतिक्विंटल ४१०० रुपये, तर मका या पिकांचे बाजारभाव २०५६ रुपये एवढे आहेत.