Cotton Crop : पोषक वातावरण नाही, तरीही कापूस पीक उत्तम

Amaravati News : विभागात सरासरीपेक्षा कापसाची अधिक उत्पादकता नोंदविण्यात आली आहे. पीक कापणी प्रयोगाअंती विभागाची सरासरी उत्पादकता ४८३ किलो रुई प्रतिहेक्‍टर आली आहे. या तुलनेत राज्याची सरासरी अवघी ३०५ किलो रुई प्रति हेक्‍टर इतकी अत्यल्प आहे. त्यामुळे यंदा पीक समाधानकारक असल्याची बाब समोर आली आहे.

देशात यंदा अवकाळी तसेच मॉन्सूनोत्तर पावसामुळे कापसाची उत्पादकता कमी होईल, अशी शक्‍यता होती. मात्र काही शेतकऱ्यांनी त्यांच्याकडील स्त्रोतांचा वापर करीत गरजेच्यावेळी केलेल्या सिंचनाच्या परिणामी यंदा उत्पादकता वाढल्याचे निरीक्षण खुद्द केंद्रीय कापूस संशोधन संस्थेने नोंदविले.

कृषी विभागाच्या पीक कापणी प्रयोगाच्या अहवालातूनही याला दुजोरा मिळत आहे. कापसाचा विचार करता रूई उत्पादकतेचे प्रमाण १३.८० क्‍विंटल प्रतिहेक्‍टर तर ५.५२ क्‍विंटल प्रतिएकर आहे. देशाची सरासरी उत्पादकता ४२८ किलो रुई आहे.

विदर्भात १८ लाख हेक्‍टरवर कापसाची लागवड होते. त्यातील सर्वाधिक सुमारे पाच लाख हेक्‍टर क्षेत्र एकट्या यवतमाळ जिल्ह्यात आहे. या जिल्हयात काही भागात चिबड जमीन असल्याने पाणी साचून राहते. त्याचाही उत्पादकतेवर परिणाम होतो, असे सांगितले जाते.

केंद्रीय कापूस संशोधन संस्था, नागपूरचे संचालक डॉ. वाय. जी. प्रसाद म्हणाले, ‘‘महाराष्ट्राचा सरासरी पाऊस ९३४ मिमी आहे. याउलट कापूस पिकाला फक्त ६०० ते ७०० मिमी पाणी लागते. साधारणपणे दरमहा किमान ७५ ते १०० मिमी पावसाचे वितरणही जमिनीत ओलावा देते आणि कापूस पिकाला पोषक तत्त्वे शोषण्यास मदत करते. ऑगस्टमध्ये पावसाची कमतरता होती. त्याचा उत्पादकतेवर परिणाम अपेक्षित आहे.

त्यानंतर मॉन्सूनोत्तर पावसाने पिकाला संजीवनी दिली. लागवडीनंतर ४५ दिवसांत ७०० मिमी पैकी १५ टक्के पाऊस पडणे आवश्यक आहे. त्यानंतर पुढील १२० दिवसांत फुलोऱ्यापासून ते बोंडाच्या विकासापर्यंत ८५ टक्के पाऊस पडणे आवश्यक आहे. त्यामुळे मागील हंगामातील अति आणि तीव्र पर्जन्यवृष्टीमुळे पूर्वी अनुभवलेल्या नुकसानीच्या तुलनेत उत्पादकतेतील वाढ काही प्रमाणात स्पष्ट केली आहे.’’

जिल्हा-किलो रुई प्रतिहेक्‍टर-कापूस प्रतिहेक्‍टर-कापूस प्रतिएकर

बुलडाणा-४३०-१२.२८-४९१

अकोला-४२४-१२.११-४८४

वाशीम-५७४-१६.४०-६५६

यवतमाळ-३९८-११.३७-४५४

अमरावती-५८७-१६.७७-४७१