विद्यापीठाच्या प्रक्षेत्रावर ‘रोबोट’च्या (यंत्रमानव) माध्यमातून कापूस वेचणीच्या चाचण्या होतील, अशी माहिती डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ. शरद गडाख यांनी दिली. सध्या शेतीमधील सर्वांत मोठी समस्या मजूरटंचाई ही आहे. पीक लागवड तसेच काढणीच्या हंगामात मजूर मिळत नसल्याने कामे खोळंबून शेतकऱ्यांचे नुकसान होत आहे. .टंचाईमुळे मजुरीचे दरही प्रचंड वाढले आहे. परंतु नाइलाजास्तव शेतकऱ्यांना अधिक मजुरी देऊन शेतीची कामे करून घ्यावी लागतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा पीक उत्पादन खर्च देखील वाढत आहे. राज्यात शेतीचे यांत्रिकीकरण बऱ्यापैकी वाढले आहे. मशागतीची बहुतांश कामे आता यंत्रानेच होत आहेत..Cotton Harvesting : शेतकऱ्यांनी जाणले शास्त्रोक्त कापूस वेचणीचे तंत्रज्ञान.शिवाय सोयाबीनपासून ते इतरही अनेक पिकांमध्ये पेरणी-लागवड ते काढणीपर्यंतची अनेक कामे यंत्रानेच होत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे कष्ट, वेळ आणि पैसाही वाचत आहे. असे असताना यांत्रिकीकरणात कापूस हे पीक मात्र फारच मागे राहिले आहे. कापूस वेचणी हे काम खूपच कष्टदायक आहे. हे काम बहुतांश महिला करतात..झाडावरील एकएक बोंड वेचून काढणे, त्याचे ओझे पाठीवर वाहणे हे खूपच त्रासदायकही आहे. शिवाय १० ते १५ रुपये प्रति किलोने सुरुवात झालेल्या कापूस वेचणीचा दर राज्यात शेवटी ३० ते ३५ रुपये प्रति किलोवर जाऊन पोहोचतो. त्यामुळे हे काम खर्चीकही आहे..Cotton Harvesting : कापूस वेचणीदर सहा रुपये प्रतिकिलो.कापूस वेचणीत यांत्रिकीकरण आणण्याबाबत आतापर्यंत सीआयसीआर, कृषी विद्यापीठांपासून इतरही काही खासगी संस्थानी बरेच दावे केले. परंतु ते यशस्वी झाले नाही. त्यामुळे कापूस वेचणीचा रोबोट उत्पादकांना शक्य तेवढ्या लवकर मिळायला हवा..आज आपण ‘एआय’च्या (कृत्रिम बुद्धिमत्ता) जगात आहोत. एआयचा वापर अनेक क्षेत्रांत होत आहे. एआय तंत्रनिर्मित रोबोटचा वापर कंपनीतील उत्पादने गोळा करण्यापासून ते अत्यंत गुंतागुंतीची मानवी शस्त्रक्रिया करेपर्यंत होत आहे. अशा प्रकारच्या रोबोटच्या कामामध्ये अचूकता अधिक आहे..Cotton Harvesting : पाऊस थांबला, कापूस वेचणीला वेग.शेतीत रोबोटचा वापर केवळ कापूस वेचणीपुरताच मर्यादित न राहता इतरही अनेक कामांसाठी होऊ शकतो. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठाने आपल्या प्रक्षेत्रावर रोबोटच्या माध्यमातून कापूस वेचणीचे प्रयोग घ्यायचे ठरविले आहे..या प्रयोगात सीआयसीआर तसेच राज्यातील इतरही कृषी विद्यापीठांनी समन्वयातून काम करायला हवे. आपल्याकडील कापूस यांत्रिकीकरणातील मोठी अडचण एकाच वेळी वेचणीला न येणाऱ्या जाती ही देखील आहे. अशा वेळी रोबोटला एका वेळी वेचणीला येणाऱ्या जाती लागत असल्यास ते विकसित करण्याचे आव्हान कृषी विद्यापीठांना पेलावे लागेल..Harvesting Machines: खरीपाच्या पिकासांठी शेतकऱ्यांचा वेळ आणि मजूर खर्च वाचवणारे यंत्र.सध्या कापसाच्या लागवडीत दोन ओळी आणि दोन झाडांतील निश्चित असे अंतर शेतकरी ठेवत नाहीत. रोबोटद्वारे वेचणीस ही देखील अडचण ठरू शकते. रोबोटला सुलभ असे ठरावीक अंतर कापूस लागवडीत सर्वच शेतकऱ्यांना ठेवावे लागणार आहे..आपल्या राज्यातील बहुसंख्य अल्प, अत्यल्प भूधारक शेतकरी लक्षात घेता त्यांना परवडणारे हे रोबोटीक कापूस वेचणीचे तंत्र असायला हवे. रोबोटद्वारे कापूस वेचणीच्या चाचण्यांमध्ये येत असलेल्या अडचणी आपण दूर करीत गेलो तरच प्रायोगिक ते प्रत्यक्ष वापर असा पल्ला गाठता येऊ शकणार आहे..शेतीचे बरेच यांत्रिकीकरण प्रयोगशाळेतच बंदिस्त राहिले आहे. त्याला व्यावसायिक रूप मिळाले नाही. तसे रोबोटद्वारे कापूस वेचणीच्या प्रयोगाचे होणार नाही, ही काळजी देखील घ्यावी लागेल. असे झाले तरच यंत्रमानव हा कापूस उत्पादकांचा खरा साथीदार ठरेल, अन्यथा नाही..ॲग्रोवनचे सदस्य व्हाशॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.Read the Latest Agriculture News in Marathi & Watch Agriculture videos on Agrowon. Get the Latest Farming Updates on Market Intelligence, Market updates, Bazar Bhav, Animal Care, Weather Updates and Farmer Success Stories in Marathi.ताज्या कृषी घडामोडींसाठी फेसबुक, ट्विटर, इन्स्टाग्राम , टेलिग्रामवर आणि व्हॉट्सॲप आम्हाला फॉलो करा. तसेच, ॲग्रोवनच्या यूट्यूब चॅनेलला आजच सबस्क्राइब करा.
