लोक सहभाग हाच विकासाचा पाया

कुटुंबाचा विकास म्हणजे कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा विकास आणि सार्वजनिक संसाधनांचा विकास म्हणजे गावातील उपलब्ध जल, जमीन, जंगल, जनावर आणि  ग्रामस्थ यांचा विकास होय. ग्रामीण क्षेत्रामध्ये ज्या ठिकाणी लोकसहभागातून कामे झाली, त्याचा परिणाम अधिक चांगल्या प्रकारे पाहावयास मिळतो. सामाजिक, आर्थिक आणि भौतिक विकास झाला तरच सर्वांगीण विकास झाला असे आपणास म्हणता येईल. कुटुंबाचा विकास म्हणजे कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा विकास आणि सार्वजनिक संसाधनांचा विकास म्हणजे गावातील उपलब्ध जल, जमीन, जंगल, जनावर आणि  ग्रामस्थ यांचा विकास होय. ज्या विकासकामांमध्ये लोकांचा सक्रिय सहभाग दिसतो, ती कामे परिणामकारक होतात. ग्रामीण क्षेत्राचा सर्वांगीण विकास करावयाचा असेल, तर पुढील १५ वर्षांमध्ये खालील मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करावे लागेल.  ग्राम विकासाचे धोरण 

लुपिन फाउंडेशनचा उपक्रम  गेली ३२ वर्षे लुपिन फाउंडेशन ग्रामीण क्षेत्राच्या सर्वांगीण विकासासाठी नऊ राज्यांतील सुमारे ५,४३१ गावांमध्ये कार्यरत आहे.  लोकसहभागातून विविध विकासकामांना संस्थेने चालना दिली आहे. २०१४ मध्ये बुचकेवाडी (ता.जुन्नर, जि. पुणे) येथे संस्थेने नाबार्ड अर्थसाह्याने लोकसहभागातून पाणलोट विकास कार्यक्रम राबविला. संस्थेने शेतकरी प्रोड्यूसर कंपन्यांची स्थापना करून गुणवत्तापूर्ण खते, कीडनाशके, जनावरांच्या खाद्याचा शेतकऱ्यांना स्वस्त दरात पुरवठा केला जातो. शेतीमालास योग्य दर मिळविण्यासाठी शेतकरी कंपनीमार्फत विविध व्यवसाय सुरू करण्यात येत आहेत.      - व्यंकटेश शेटे, ९७६४००३७३६ (प्रकल्प व्यवस्थापक, लुपिन फाउंडेशन, पुणे)