डॉ. सचिन नलावडे

Plow With Tractor : आपल्याकडे जो ट्रॅक्टर आहे, त्याच्या एचपी आणि अन्य बाबींशी जुळणारी अवजारे विकत घेतली पाहिजेत, हा सर्वात महत्त्वाचा मुद्दा आहे. जर एखादे अवजड काम किंवा अधिक ताकद लागणारे अवजार वापरायचेच असेल, तर तात्पुरता भाड्याने ट्रॅक्टर घ्यावा.

ट्रॅक्टरच्या तयारीसाठी सूचना

निवडलेल्या ट्रॅक्टरची हॉर्सपॉवर उपकरणाशी जुळली पाहिजे.

पुढील आणि मागील चाक ट्रॅक रुंदी समायोजित करा.

ट्रॅक्टरच्या स्थिरतेसाठी पुढील चाकावर पुरेसे वजन असल्याची खात्री करा.

ट्रॅक्टर ऑपरेटर मॅन्युअल नुसार हायड्रॉलिकचे लोड आणि खोली नियंत्रणाचे सेटिंग निवडावे.

नांगराचे समायोजन

नांगराने चांगल्या प्रकारे मशागत व्हावी, यासाठी पुढील बाबी लक्षात घ्याव्यात.

१) नांगराचे सपाटीकरण

नांगराची पातळी ट्रॅक्टरच्या टॉप लिंकद्वारे नियंत्रित केली जाते. नांगराच्या तुळईचे मागील टोक बीमच्या पुढच्या टोकापेक्षा उंच असल्यास, टॉप लिंक लांब करावी. नांगराच्या बीमचे मागील टोक पुढच्या टोकापेक्षा खाली असल्यास, टॉप लिंक लहान करावी. ट्रॅक्टरच्या उजव्या खालच्या लिंकची लांबी समायोजित करून नांगाराचे आडवी पातळी नियंत्रित केली जाते. कामाच्या अगोदर नांगर एका पातळीत व्यवस्थित असल्याची खात्री करावी.

२) रुंदी

क्षैतिज सक्शन म्हणजे फाळाचे जमिनीच्या बाजूने वाकलेले टोक होय. सक्शनचा उद्देश नांगराची रुंदी योग्य प्रमाणात राहणे हा आहे. या सक्शनचे मोजमाप करताना नांगराच्या बाजूला सरळ पट्टी ठेवून जमिनीपासून वरील बिंदूपर्यंत मोजावी. नंतर सरळ काठापासून नांगराच्या तळापर्यंतचे सर्वात मोठे अंतर क्षितिजाला लंब पातळीवर मोजले जाते. ते साधारणतः ३/१६ इंच असते.

३) व्हर्टिकल आणि डाउन सक्शन

ट्रॅक्टरद्वारे नांगर पुढे खेचत असताना नांगर जमिनीत योग्य खोलीपर्यंत जाण्यासाठी एका विशिष्ट कोनात कललेला असतो. नांगराच्या शैलीनुसार हा कोन कमी अधिक असू शकतो.हा कोन किती आहे, यावर नांगर किती माती उचलून वर टाकणार, हे ठरते. कामासाठी आवश्यक मातीनुसार हे सक्शनचे प्रमाण १/८ ते ३/१६ इंच असू शकते. हे सक्शन नांगर सपाट जमिनीवर ठेवूनच मोजले जाते.

४) मोल्डबोल्ड नांगराला लागणारी ताकद

कोणत्याही नांगराला लागणारी ताकद विचारात घेण्यासाठी मातीचा प्रकार हा सर्वात मोठा बाह्य घटक आहे. अतिशय कठीण जमिनीत, खोल नांगरणी करण्यासाठी पुढील चाकांवर वजन जोडणे आवश्यक असते. पूर्ण नांगरणीसाठी प्रत्येक सरीची खोली आणि रुंदी यानुसारही नांगराला लागणारी ताकद ठरच असते. ट्रॅक्टरचा वेग हा आणखी एक महत्त्वाचा घटक आहे. वेग वाढवल्यास नांगराची ताकद वाढते. साधारणपणे वेग दुप्पट केल्यास नांगराला लागणारी ताकद सुमारे २० ते २५% वाढते.

५) खोल नांगरणीसाठी समायोजन

नांगराची खोली ट्रॅक्टर हायड्रॉलिक सिस्टीमच्या पोझिशन आणि ड्राफ्ट कंट्रोल लीव्हरद्वारे मिळवता येते. हे खरे असले तरी अधिक खोली मिळविण्यासाठी पुढील काही उपाय उपयोगी ठरतात.

नांगरावर अतिरिक्त वजन टाकणे.

अनुलंब (vertical ) सक्शन

जर जमीन कचऱ्याने झाकलेली असेल, तर नांगर जवळजवळ उभ्या स्थितीत ठेवून, त्यावर नांगराला वजन ठेवावे. अशा जमिनीत खाच असलेली डिस्क चांगले परिणाम देते.

नांगरणीचे काम करण्यापूर्वी चालकाने पाहावयाच्या बाबी

नांगर ट्रॅक्टरला जोडण्यापूर्वी नांगराचे चे सर्व नट आणि बोल्ट तपासा.

जमीन पूर्ण खडकाची नसल्याची खात्री करावी. खडकाळ जमिनीवर नांगरणी करू नये.

ट्रॅक्टर उच्च प्रथम (H-१) गियरमध्ये असावा.

जर माती कठीण असेल तर शेतात किमान दोनदा नांगरणी करावी लागू शकते.

मोल्डबोल्ड नांगराने नांगरणी करत असताना कोणीही त्याच्या फार जवळ उभे राहिलेले नसावे.

ट्रॅक्टरला नांगर जोडताना...

जमिनीच्या सपाट तुकड्यावर नांगर व्यवस्थित समतल करून घ्यावा.

रिव्हर्स गियरमध्ये ट्रॅक्टर हळूहळू नांगराकडे मागे घ्यावा. नांगर ट्रॅक्टरकडे ओढू नये.

ट्रॅक्टरची खालची डावी लिंक प्रथम नांगराला जोडून घ्यावी.

नांगराला टॉप लिंक जोडावी. त्यासाठी दोन्ही बाजूंच्या स्क्रूला समान लांबीवर वळवावे. जर लिंक खूप लहान किंवा खूप लांब असेल तर, टॉप लिंकवरील छिद्राशी सरळ रेषेत होईपर्यंत दोन्ही एकाच वेळी समायोजित करण्यासाठी स्क्रू फिरवावा.

खालचा उजवा हात जोडण्यासाठी, जोपर्यंत माउंटिंग पिन ट्रॅक्टरच्या हातावरील छिद्राच्या समान पातळीवर येत नाही तोपर्यंत स्क्रू फिरवावा. छिद्र आणि माउंटिंग पिनमधील अंतर खूप जवळ असल्यास किंवा खूप दूर असल्यास, लिव्हर फिरवून तो योग्य अंतरापर्यंत खेचावा. तुम्हाला एकाच वेळी उंची आणि अंतर दोन्ही समायोजित करावे लागेल. ट्रॅक्टर आर्म आणि माउंटिंग

पिनमधील छिद्रे एकसमान असताना, पिन छिद्रामध्ये घालावी. नंतर लिंच पिनसह लॉक करावे.

नांगर जोडल्यानंतर तो उचलून लिव्हरच्या साह्याने जमिनीला समांतर समायोजित करावा. जेव्हा तुम्ही मागील किंवा बाजूने दोन्ही बाजूने पाहता, तेव्हा सर्व बिंदू जमिनीला एकसमान स्पर्श करत असावेत.

चालकासाठी सूचना

मोल्डबोल्ड नांगर वापरासाठी तयार झाल्यानंतर नांगर आणि ट्रॅक्टर यांच्यामध्ये उभे राहू नका.

वर नमूद केल्याप्रमाणे थ्री पॉइंट लिंकेज व्यवस्थित बसवल्याची खात्री करावी.

लिंच पिनने लॉक केल्याची खात्री

करावी.

नांगर जमिनीत गुंतलेला असताना ट्रॅक्टर कधीही उजवीकडे किंवा डावीकडे वळवू नये.

नांगर जमिनीत गुंतलेला असताना ट्रॅक्टर कधीही मागे घेऊ नये.

मोल्डबोल्ड नांगराची देखभाल

ट्रॅक्टरचे उजवे चाक पूर्वी नांगरलेल्या तासामध्ये असेल तेव्हा नांगर चांगले काम करेल. यामुळे नांगर एका कुशीवर तिरका असेल. आवश्यक असल्यास नांगराचे संरेखन पुन्हा समायोजित करावे.

मोल्डबोल्ड नांगर नवीन असल्यास पहिले दोन तास काम केल्यानंतर सर्व नट बोल्ट घट्ट करावेत.

स्टियरिंग कठीण जात असल्यास नांगराचे समायोजन पुन्हा एकदा तपासावे.

दर पन्नास तासांनी सर्व नट आणि बोल्ट घट्ट करावेत.

बार पॉइंट धारदार करून घ्यावेत.

शेअर्स बोथट असल्यास धार लावा.

बोथट शेअर्स ड्राफ्टमध्ये लक्षणीय वाढ करतात.

कामानंतर नांगराची साठवण : प्रत्येक कामानंतर नांगर व्यवस्थित धुवून ठेवावा. जीर्ण झालेले नट आणि बोल्ट बदलावेत. जर नांगर बराच काळ वापरात नसेल, तर प्रथम स्वच्छ करावा. नांगर गंजू नये, यासाठी वंगण तेलाचा थर लावावा. यामुळे नांगराचे आयुष्य वाढेल.

डॉ. सचिन नलावडे, ९४२२३८२०४९,

(प्रमुख, कृषी यंत्रे आणि शक्ती विभाग,डॉ. अण्णासाहेब शिंदे कृषी अभियांत्रिकी आणि तंत्रज्ञान महाविद्यालय, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी)