नागपूर  : ‘‘सद्यास्थितीत पूर्व विदर्भात धानावर तुडतुड्यांच्या प्रादुर्भावास सुरुवात झाली आहे. शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकाचे नियमित सर्वेक्षण करुन प्रादुर्भाव आढळल्यास कृषी विभागाच्या सूचनानुसार धानावरील तुडतुड्यांचे वेळीच व्यवस्थापन करावे’’, असे आवाहन विभागीय कृषी सहसंचालक आर.जे. भोसले यांनी केले.

भोसले म्हणाले, ‘‘प्रादुर्भावग्रस्त पिकांवर तुडतुडे समुहाने राहून खोडातील रस शोषण करतात. त्यामुळे झाडे पिवळे व कमकुवत होतात. झाडांची वाढ खुटते. झाडाच्या लोंब्यावर विपरीत परिणाम होऊन दाणे भरण्याच्या प्रक्रियेत बाधा निर्माण होते. तुडतुड्यामुळे विषाणुंची लागण होऊन पीक गवतासारखे, खुरटल्यासारखे व लोंब्या करपल्यासारखे दिसतात. प्रादुर्भावग्रस्त झाडाच्या बुध्यांजवळ निरीक्षण केल्यास असंख्य प्रमाणात तुडतुडे दिसून येतात. बरेचदा झाडावर साखरेच्या पाकासारखा चिकट द्रव आढळून येतो व त्यावर काळ्या बुरशीची वाढ होते. पोषक वातावरणात तुडतुड्यांचा प्रादुर्भाव वाढून संपूर्ण बांधीमध्ये पसरतो. उत्पादनात लक्षणीय घट येते.’’

‘‘तुडतुड्यांच्या नियंत्रणासाठी वाजवीपेक्षा नत्र खताचा वापर करु नये, प्रकाश सापळ्यांचा वापर करा. प्रादुर्भाव झाल्यास बांधातील पाणी ३ ते ४ दिवसांसाठी बाहेर सोडा. मेटॅरायझियम अनिसोप्ली १.१५ टक्के भुकटीचा २.५ किलो प्रति हेक्टर बांधामध्ये वापर करावा, असेही भोसले म्हणाले.