डाळिंब बागेत विविध कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात दिसून येतो. योग्य वेळी उपाययोजना केल्यास संभाव्य नुकसान टाळता येते.  अंबिया बहर (जानेवारी-फेब्रुवारी बहर नियमन)  फळ पोखरणारी अळी (अंडी अवस्था) : (फवारणी प्रति लिटर पाणी)

मिलिबग : (फवारणी प्रति लिटर पाणी)

कोळी 

रोग व्यवस्थापन : (फवारणी प्रति लिटर पाण्यातून) बहार व्यवस्थापन वेळेस फवारण्या (२ फवारण्यामधील अंतर १० ते १४ दिवस)

तेलकट रोग  स्ट्रेप्टोमायसिन सल्फेट (९० टक्के) अधिक टेट्रा सायक्लिन हायड्रोक्लोराईड (१० टक्के) (स्ट्रेप्टोमायसीन) ०.५ ग्रॅम प्रती लिटर पाणी याप्रमाणे महिन्यातून एकदा फवारणी करावी. बुरशीजन्य स्कॅब, ठिपके आणि कुजव्या : (फवारणी प्रति लिटर पाणी)

( टीप :  वरीलपैकी कोणत्याही बुरशींनाशकाच्या २ ते ३ फवारण्या १० ते १४ दिवसांच्या अंतराने केल्यास चांगले परिणाम दिसून येतात. त्यामुळे पुढील अनेक फवारण्या टाळता येतात. बोर्डो मिश्रणा व्यतिरिक्त प्रत्येक फवारणीत स्टिकर स्प्रेडर वापरावे. एका हंगामात कॉपरजन्य बुरशीनाशकांव्यतिरिक्त कोणतेही बुरशीनाशक २ पेक्षा जास्त वेळ फवारू नये.) बुरशीजन्य मर रोग  नियंत्रणासाठी तोडणीनंतर ताणावर असताना किंवा पिकाच्या सुरवातीच्या टप्प्यात खालीलपैकी एका पद्धतीने ड्रेचिंग करावे. पहिली पद्धत  पहिली ड्रेचिंग प्रोपीकोनॅझोल (२५%) २ मिली अधिक क्लोरपायरीफॉस २ मिलि प्रती लिटर पाणी या प्रमाणे १० लिटर द्रावण प्रती झाड. दुसरी ड्रेंचिंग (पहिल्या ड्रेचिंगनंतर ३० दिवसाने) अ‍ॅस्परजिलस नायजर (एएन २७) बुरशी ५ ग्रॅम अधिक शेणखत २ किलो प्रती झाड. तिसरी ड्रेचिंग (दुसऱ्या ड्रेचिंगनंतर ३० दिवसांनी) आर्बस्क्युलर मायकोरायझा बुरशी (राइझोफॅगस इररेगुलरिस/ग्लोमस इंट्राडॅलिसिस) २५ ग्रॅम अधिक शेणखत २ किलो. किंवा दुसरी पद्धत प्रॉपिकोनॅझोल (२५%) २ मिलि अधिक क्लोरपायरीफॉस २ मिलि प्रती लिटर पाणी या प्रमाणे २० दिवसांच्या अंतराने ३ ड्रेचिंग करावे. किंवा तिसरी पद्धत पहिली व तिसरी ड्रेचिंग  फोसेटील एएल (८० % डब्ल्यूपी) ६ ग्रॅम प्रति १० लिटर द्रावण प्रति झाड. दुसरी व चौथी ड्रेचिंग टेब्यूकोनॅझोल (२५.९ % ईसी) ३ मिलि प्रति १० लिटर द्रावण प्रति झाड २० दिवसांच्या अंतराने करावे. सूत्रकृमी व्यवस्थापन विश्रांती काळात सूत्रकृमींच्या व्यवस्थापनासाठी खालीलपैकी कोणत्याही एका पद्धतीचा अवलंब करावा.

- (०२१७) २३५४३३०, दिनकर चौधरी, ९६२३४४४३८० (राष्ट्रीय डाळिंब संशोधन केंद्र, सोलापूर)