जनावरांना कोवळा, अतिप्रथिनयुक्त चारा जास्त प्रमाणात देऊ नये.
जनावरांना सर्वसाधारणपणे कडबा, हिरवी वैरण व पेंड अशा प्रकारचे खाद्य दिले जाते. सर्वच मोसमांमध्ये जनावरांना चांगल्या प्रतीचा चारा मिळत नसल्यामुळे बऱ्याचदा जनावरांना निकृष्ट प्रतीचा चारा दिला जातो, त्यामुळे जनावरांना पोटफुगी व पचनसंस्थेचे इतर अनेक अाजार होतात. कधी कधी पोटफुगी आजाराची तीव्रता इतकी जास्त असते, की जनावरे दगावतात.
शेळ्या, मेंढ्या व मोठ्या जनावरांमध्ये सर्व मोसमात पोटफुगी ही समस्या जास्त प्रमाणात अाढळून येते. खाद्यामधील झालेल्या बदलामुळे, अखाद्य पदार्थ खाल्ल्यामुळे किंवा इतर कारणांमुळे जनावरांनी खालेल्या पोटातील अन्नावर किण्वनाची प्रक्रिया जास्त प्रमाणात होते, त्यामुळे पोटात वायू जास्त प्रमाणात तयार होतो. हा वायू नैसर्गिकरीत्या बाहेर टाकला जाऊ शकत नाही. या वाढलेल्या वायूचा ताण पोटाच्या पिशव्यांवर होतो यालाच ‘पोटफुगी’ म्हणतात.
- डॉ. गिरीश यादव, ७६६६८०८०६६ (मुंबई पशुवैद्यकीय महाविद्यालय, परळ, मुंबई)
