गर्भधारणा यशस्वीपणे होण्यासाठी जनावराच्या माजाची लक्षणे ओळखणे महत्त्वाचे असते.
गायी, म्हशी नियमित माजावर येण्यासाठी योग्य समतोल आहार, कालवडींची योग्य वाढ, उत्कृष्ट संगोपन आणि व्यवस्थापन, पशुपालकांची जागरुकता, चिकित्सक निरीक्षण, माजाचे तांत्रिक पद्धतीने व्यवस्थापन तसेच योग्य वेळी कृत्रिम रेतन केल्यास गर्भधारणेचे प्रमाण वाढेल. यामुळे दोन वेतातील अंतर आणि भाकड काळ कमी होऊन आर्थिक नुकसान टाळता येईल. गाय, म्हैस नियमित माजावर येणे, गाभण राहाणे तसेच वेळेवर वीणे ही यशस्वी दुग्धव्यवसायाची गुरुकिल्ली आहे. पशुव्यवस्थापनामध्ये जनावरांचा माज अचूक ओळखणे ही एक अत्यंत महत्त्वाची बाब आहे. गायी, म्हशी माजावर केव्हा येतात?
माजावर आलेल्या गायी - म्हशींमधील कृत्रिम रेतन
गायी, म्हशी माजावर न येण्याची कारणे
संपर्क ः डॉ. राजू शेलार, ९४२२६०८२६१ (मुंबई पशुवैद्यकीय महाविद्यालय, परळ, मुंबई)
