पावसाळ्यात शेती, गोठ्याच्या आजूबाजूच्या परिसरात गवताची वाढ मोठ्या प्रमाणात होते. चराई क्षेत्रात सापांचा वावर आढळतो. अशा वेळी जनावरांना सर्पदंशाची शक्यता जास्त असते.  जनावरांना सर्पदंश झाल्यास पशुपालकांच्या लक्षात लवकर येत नाही. ज्या वेळी कुराणात चरत असताना जनावरांना सर्पदंश होतो, अशा जनावराच्या तोंडाभोवती, मानेखाली, कासेवर व खुराच्या मागील बाजूस सर्पदंशाच्या खुणा आढळून येतात. जखमेचा भाग सुजलेला असतो. अशा परिस्थितीमध्ये दुर्लक्ष केल्यास सर्पदंशाच्या मज्जातंतूवर परिणाम होतो. त्यामुळे श्वासोच्छवास बंद होऊन जनावर दगावण्याची शक्यता असते.     जनावरांना सर्पदंश झाल्यास

उपचार

सर्पदंश टाळण्यासाठी उपाययोजना

अजय गवळी, ८००७४४१७०२ (पशुजैवतंत्रज्ञान विभाग, के. के. वाघ कृषी महाविद्यालय, नाशिक)