Animal Genetical Organ Diseases : मादी जनावरांमध्ये प्रजनन संस्थेचे अनेक आजार होतात. ते आजार लवकर लक्षात येत नाहीत. त्यामुळे बर्‍याचदा मोठ्या आर्थिक नुकसानीला सामोरे जावे लागते.तसेच महागडा औषधोपचार करूनही हे आजार पूर्णपणे बरे होत नाहीत. त्यामुळे अशा आजारांची लक्षणे ओळखून पशुवैद्यकाच्या साह्याने उपचार करणे गरजेचे असते.

गर्भाशयाचा दाह 

मादी जनावराच्या गर्भाशयातून जर कुजकट वास येऊन पू येत असेल, गर्भाशय मोठे होऊन मऊ झालं असेल आणि वार पूर्णपणे न पडने आणि गाय वारंवार उलटत असेल तर अशा गायीला किंवा म्हशीला गर्भाशयाचा दाह झाला आहे असं समजाव. तर जनावराला जर अचानक एकाकी ताप येत असेल, नाकातून चिकट स्त्राव येत असेल जनावराला सतत ढास लागत असेल तर अशा जनावराला इन्फेक्शीयस बोवाईन रिनोट्रायकीयासीस  हा आजार झाला असण्याची शक्यता असेत. या आजारामध्ये डोळे लाल होणे, गर्भपात होणे, वारंवार उलटणे,  योनीमार्गात पूवाच्या गाठी तयार होणे अशी लक्षणेही दिसून येतात. 

गर्भाशयाच्या व्हीब्रीओसीस या आजारामध्ये  चार ते पाच महिन्याचा गर्भपात होतो. जनावर वारंवार उलटून, उशीरा गाभण राहते. याशिवाय अशा जनारांमध्ये माज न दाखविण्याची समस्या दिसून येते.  याशिवाय जनावराला अचानक ताप येऊन 

त्यांची भूक मंदात असेल आणि  गर्भपात होऊन तांबडी लघवी होत असेल तर अशा जनावराला लेप्टोस्पायरोसीस हा आजार झाला असण्याची शक्यता असते. या आजारामध्ये जनावराला अशक्तपणा येऊन चिकट स्वरुपात दूध येते. 

ब्रुसोलोसीस हा अजून गर्भाशयाचा गंभीर आजार आहे. या आजारामध्ये गाभण जनावराचा ६ ते ७ महिन्याचा गर्भपात होतो. तसंच वारंवार उलटणे, गर्भाशयाचा दाह वाढणे अशीह लक्षणे दिसून येतात. याशिवाय वार व्यवस्थित न पडण्याची दिसून येते. 

ट्रायकोमोनीओसीस या आजारामध्ये गाभण जनावराचा २ ते ३ महिन्याचा गर्भपात होतो. गर्भाशयाचा दाह होऊ पु तयार होतो याशिवाय जनावरामध्ये अनियमित माजाची लक्षणे दिसून येतात. अशा प्रकारे प्रजनन संस्थेचे विविध आजार या लक्षणावरुन ओळखल्यास वेळेवर उपचार करुन होणार नुकसान टाळता येतं.