डॉ. बाळासाहेब सावंत

आंबा पालवी, मोहर, फळधारणा अवस्थेतील आंब्यावर तुडतुड्यांचा प्रादुर्भाव (Mango Advice) दिसण्याची शक्यता असते. तुडतुड्यांनी मोहर, कोवळ्या फळातील रस शोषून घेतल्यामुळे मोहराची गळ (Seal leak) होते. तसेच ते मधासारखा चिकट पदार्थ शरीरावाटे बाहेर टाकतात. त्यावर करावयाचे उपाय जाणून घ्या.

आंबा

१) पालवी ते फळधारणा अवस्था

२) किमान तापमानात घट होत असल्याने बोंगे फुटण्याच्या अवस्थेतील झाडावर मोहर फुटण्यासाठी, पोटॅशिअम नायट्रेट (१ टक्का) १० ग्रॅम प्रति लिटर पाणी या प्रमाणे पालवीवर फवारणी करावी.

३) पालवी/ मोहर/फळधारणा अवस्थेतील आंब्यावर तुडतुड्यांचा प्रादुर्भाव दिसण्याची शक्यता असते. तुडतुड्यांनी मोहर, कोवळ्या फळातील रस शोषून घेतल्यामुळेमोहराची गळ होते. तसेच ते मधासारखा चिकट पदार्थ शरीरावाटे बाहेर टाकतात. त्यावर काळी बुरशी वाढते.

आर्थिक नुकसान पातळी - किमान ५ तुडतुडे प्रति पालवी किंवा मोहर किडीने आर्थिक नुकसान पातळी ओलांडल्यानंतर नियंत्रणासाठी (फवारणी -प्रतिलिटर पाणी)

१) बोंगे फुटण्याच्या अवस्थेत, लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (५ टक्के प्रवाही) ०.६ मिलि

२) मोहर फुलण्यापूर्वीच्या अवस्थेत, इमिडाक्लोप्रीड (१७.८ टक्के प्रवाही) ०.३ मिलि किंवा ब्युफ्रोफेझीन (२५ टक्के प्रवाही) २ मिलि

३) वाटाणा अवस्थेत, थायामेथोक्झाम (२५ टक्के दाणेदार) ०.१ ग्रॅम

४) मोहर अवस्थेत भुरी रोगाच्या नियंत्रणासाठी, हेक्झाकोनॅझोल (५ टक्के) ५ मिलि किंवा पाण्यात विरघळणारे गंधक (८० टक्के) २० ग्रॅम प्रति १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. (ॲग्रेस्को शिफारशी आहेत.)

टीप - मोहर नुकताच फुलत असताना ते फलधारणा होईपर्यंत कीटकनाशकांची फवारणी टाळावी. फवारणी अत्यंत आवश्यक असल्यास बागेतील परागीकरण करणाऱ्या कीटकांवर होणारा परिणाम होणार नाही याची काळजी घ्यावी. त्यासाठी परागीकरणाचा कालावधी (सकाळी ९ ते १२) वगळून फवारणी करावी. कीटकनाशक किंवा बुरशीनाशकाची फवारणी शक्यतो सकाळी किवा संध्याकाळच्या वेळेस करावी.

१) या अगोदर फवारणी घेतली असल्यास कीड व रोगाच्या प्रादुर्भावासाठी झाडांचे सातत्याने निरीक्षण करावे. प्रादुर्भाव दिसून आल्यास उपाययोजना कराव्यात.

२) किमान तापमानात होणारी घट यामुळे आंबा झाडाच्या फळे धरलेल्या फांद्यावर पुन्हा नवीन मोहर येण्याची शक्यता असते. त्यामुळे अन्नाचे वहन नवीन मोहराकडे होऊन जुन्या मोहराला आलेली वाटाणा ते गोटी आकाराच्या फळांची गळ दिसून येते. यासाठी मोहर अवस्थेतील आंबा झाडावर पुर्नमोहर प्रक्रिया टाळण्यासाठी जिबरेलिक ॲसिड (५० पीपीएम) या संजीवकाची १ ग्रॅम प्रति २० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.

टीप - १) झाडाला पुरेसा मोहर आला असल्याची खात्री झाल्यानंतरच झाडावरील मोहर पूर्ण उमललेला असताना आणि नंतर पुन्हा मोहरीच्या आकाराची फळे झाल्यावर फवारणी करावी. जिबरेलिक ॲसिडची भुकटी अविद्राव्य असल्याने प्रथम ती थोड्या अल्कोहोलमध्ये विरघळून नंतर पाण्यात मिसळावी.)

२) बागेत आंबा उत्पादन वाढीसाठी आणि प्रत सुधारण्यासाठी फळे वाटाणा, गोटी व अंडाकृती अवस्थेत पोटॅशिअम नायट्रेट (१ टक्का) १० ग्रॅम प्रति लिटर पाणी याप्रमाणे तीन फवारण्या कराव्यात.

३) वाटाणा ते सुपारी आकारांची फळधारणा झालेल्या बागेतील फळांची गळ कमी करण्यासाठी, पाण्याच्या उपलब्धतेनुसार १५० ते २०० लिटर पाणी प्रति झाड याप्रमाणे १५ दिवसांच्या अंतराने पाण्याच्या ३ ते ४ पाळ्या द्याव्यात.

कलिंगड पीक सल्ला -

१) वाढीची ते फुलोरा अवस्था

२) कलिंगड पिकामध्ये नाग अळीच्या प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. नागअळी पानाच्या आत शिरून आतील भाग खाते. त्यामुळे पानावर नागमोडी रेषा दिसून येतात.

नियंत्रणासाठी, (फवारणी - प्रति १० लिटर पाणी)

१) निबोळी अर्क ५ टक्के किंवा कडुनिंबयुक्त कीटकनाशक अझाडिरेक्टीन (१० हजार पीपीएम) २० मिलि विद्यापीठ प्रायोगिक निष्कर्ष कारटॅप हायड्रोक्लोराइड (५० टक्के पाण्यात विरघळणारी भुकटी) १० ----ग्रॅम -----प्रति लिटर हे किडीच्या नियंत्रणासाठी फायदेशीर आढळले आहे.

२) कलिंगड पिकामध्ये पांढरी माशी, मावा, फुलकिडे इत्यादी रसशोषक किडींचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता आहे. या किडी पानांच्या खालच्या भागावर राहून पानांतील अन्नरस शोषतात. त्यामुळे पाने पिवळी होतात. किडींच्या व्यवस्थापनासाठी शेतामध्ये पिवळे चिकट कागदाचे सापळे प्रति गुंठा १ सापळा या प्रमाणे लावावेत.

विद्यापीठ प्रायोगिक निष्कर्ष

१) नियंत्रणासाठी डायमेथोएट (३० टक्के प्रवाही) १ मिलि व लॅम्बडा सायहॅलोथ्रीन (५ टक्के प्रवाही) ०.६ मिलि प्रति लिटर पाणी यांचा वापर फायदेशीर आढळला आहे.

२) फळमाशीचा प्रादुर्भाव दिसून येण्याची शक्यता असते. प्रादुर्भावग्रस्त फळे पूर्ण वाढ न होता गळून पडतात. फळे वेडीवाकडी वाढून गळ होते. नियंत्रणासाठी, फुले येण्यास सुरुवात झाल्यापासून क्यूल्युर रक्षक सापळे एकरी २ प्रमाणे लावावेत. कीडग्रस्त फळे गोळा करून नष्ट करावीत.

खत व्यवस्थापन -

१) कलिंगड पिकाला ठिबक सिंचनाद्वारे खत व्यवस्थापन करावयाचे असल्यास, पिकाच्या एकूण ९० दिवसांच्या कालावधीकरिता नऊ हप्त्यामध्ये खत व्यवस्थापन करावे.

२) पेरणीनंतर १५ दिवसांने ठिबक सिंचनाद्वारे खते देण्यास सुरुवात करावी. खाली दिलेल्या तक्त्यानुसार खत व्यवस्थापन एक आठवड्याच्या अंतराने करावे.

पीक अवस्था---एकूण हप्ते---प्रति एकर प्रति हप्ता खताची मात्रा

००---००--- १९:१९:१९--- युरिया---०:०:५०

सुरुवातीचा कालावधी---३---१२ किलो---१९ किलो---४ किलो

वाढीची अवस्था---३---१२ किलो---१९ किलो---४ किलो

फळधारणा---३---१२ किलो---१९ किलो---५ किलो

सुपारी -

१) वाढीची अवस्था

२) ३ वर्षांवरील सुपारी झाडाला युरिया १६० ग्रॅम आणि म्युरेट ऑफ पोटॅश १२५ ग्रॅम याप्रमाणे बांगडी पद्धतीने प्रति झाड मात्रा द्यावी. सदर खताची मात्रा तीन वर्षापेक्षा कमी वयाच्या झाडांना देताना पहिल्या वर्षी १/३ पट आणि दुसऱ्या वर्षी २/३ पट या प्रमाणे देण्यात यावी.

३) सुपारी बागेस ५ ते ६ दिवसांच्या अंतराने पाणी देण्याची व्यवस्था करावी.

काळी मिरी -

१) पक्वता

२) काळी मिरीच्या घोसातील १ ते २ दाणे पिवळे किंवा तांबडे लाल झाल्यानंतर मिरीची काढणी करावी. दुसऱ्या दिवशी मिरीचे दाणे घोसापासून वेगळे करून बांबूच्या करंडीत किंवा मलमलच्या कापडात भरून उकळत्या पाण्यात एक मिनिटे बुडवावेत. नंतर उन्हामध्ये ३ ते ४ दिवस चांगले वाळवावे.

(ग्रामीण कृषी मौसम सेवा, डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, दापोली) संपर्क - ०२३५८ - २८२३८७/ ८१४९४६७४०१