बरसीम पेरणी १५ नोव्हेंबरपर्यंत करावी. हेक्‍टरी २५ किलो बियाणे लागते. दोन ओळीतील अंतर ३० सें.मी. ठेवावे. लागवडीसाठी वरदान, मेस्कावी या जातींची निवड करावी.
दुग्ध व्यवसायात संतुलित आहारासाठी एकदल व द्विदल वर्गीय चारा योग्य प्रमाणात दिल्यास दूध उत्पादनाबरोबर स्निग्धांश वाढतो. बरसीम हे द्विदल वर्गीय चारा पीक आहे. या चाऱ्यात प्रथिने, खनिजे, ‘अ’ व ‘ड’ जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. चारा पालेदार, लुसलुशीत आणि चविष्ट असतो. या चाऱ्यामुळे जनावरांची भूक भागते. पचनक्रिया सुधारते. शरीराची झीज भरून निघते. हाडांची वाढ होते. पौष्टीकतेचा विचार करता बरसीम पिकात (शुष्काशांवर आधारीत) १७ ते १९ टक्के प्रथिने आहेत.
संपर्क : हेमचंद्रसिंह परदेशी, ०२४२६- २४३२२३ (अखिल भारतीय समन्वित चारा पिके संशोधन व उपयोगिता प्रकल्प, महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी, जि. नगर)
