मक्याच्या आफ्रिकन टॉल जातीची  दोन ओळींमध्ये ३० सें.मी. अंतर राखून पेरणी करावी.हेक्‍टरी ७५ किलो बियाणे लागते. कापणी पीक ५० टक्के फुलोऱ्यावर असताना करावी. ही अवस्था साधारणपणे पेरणीनंतर सत्तर ते पंचाहत्तर दिवसांनी येते.

म का हे पौष्टिक चारा पीक आहे. मुरघास बनविण्यासाठी हे पीक अत्यंत महत्त्वाचे आहे. मक्याच्या आफ्रिकन टॉल जातीमध्ये ९ ते १० टक्के प्रथिने आणि ८.६ टक्के तंतुमय पदार्थ असतात. मक्‍यामधील शुष्कभागाची ६१ टक्के आणि प्रथिनांची पचनियता ६७ टक्के आहे. 

कापणी आणि उत्पादन   कापणी पीक ५० टक्के फुलोऱ्यावर असताना करावी. ही अवस्था साधारणपणे पेरणीनंतर सत्तर ते पंचाहत्तर दिवसांनी येते. या वाढीच्या अवस्थेत प्रथिनांचे प्रमाण जास्त असते. यानंतर जसजसे कापणीला जास्त दिवस लागतील तसतसे प्रथिनांचे प्रमाण कमी होते. म्हणून पिकाची कापणी कणसातील दुधी अवस्था येण्यापूर्वी पूर्ण करावी. पीक ५० टक्के फुलोऱ्यावर असताना कापणी करावी. ही अवस्था साधारणपणे पेरणीनंतर ७० ते ७५ दिवसांनी येते. हेक्‍टरी ६० ते ७५ टन चारा उत्पादन मिळते.

- डॉ.विठ्ठल कौठाळे,   ९८३४६६२०९३  (बाएफ डेव्हलपमेंट रिसर्च फाउंडेशन, मध्यवर्ती संशोधन केंद्र,उरुळी कांचन,जि. पुणे)