राज्यामध्ये सोयाबीनवर खोडमाशीचा प्रादुर्भाव आढळत असून, त्याच्या नियंत्रणासाठी वेळीच उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. यवतमाळ जिल्ह्यातील काही तालुक्यांमध्ये सोयबीनवर खोडमाशीचा प्रादुर्भाव आढळत आहे. सोयाबीनवर खोडमाशीचा प्रादुर्भाव रोप अवस्थेमध्ये झाल्यास रोपे मरतात. परिणामी उत्पादनात लक्षणीय घट येते किंवा दुबार पेरणीचे संकट ओढवू शकते. तरी वेळीच नियंत्रणासाठी उपाययोजना कराव्यात. कीड - सोयाबीनवरील खोड माशी शा. नाव - Melanagromyza sojae. ओळख आणि प्रादुर्भावाची लक्षणे : या किडीच्या अंडी, अळी, कोष आणि प्रौढ अशा चार अवस्था असतात. प्रौढ माशी : आकाराने लहान, काळसर आणि चमकदार. २ मि.मी. लांब. प्रौढ मादी तिच्या संपूर्ण आयुष्यामध्ये ७० ते ८० अंडी घालते. अळी : अंड्यातून निघालेली अळी पाय नसलेली, २-४ मिमी लांब असते. अळी सोयाबीनची पाने पोखरून नंतर पानाच्या देठातून मुख्य खोडात किंवा फांदीत प्रवेश करते. खोडाचा आतील भाग पोखरून खाते. या किडीचा प्रादुर्भाव पिकाच्या रोपावस्थेत झाल्यास कीडग्रस्त झाड वाळते. परिणामी पुनः पेरणी करण्यास भाग पडते किंवा उत्पादनात लक्षणीय घट येते. मोठ्या झाडांवर प्रादुर्भाव झाल्यास झाडावर खोडमाशीच्या अळीने प्रौढ माशीला बाहेर येण्यासाठी केलेले छिद्र आढळते. खोडमाशीच्या अळी आणि कोष अवस्था फांद्यात किंवा खोडातच पूर्ण होते. अशा प्रादुर्भावग्रस्त झाडावरील फुलांची  गळ होते. उत्पादनात १६ ते ३०% पर्यंत घट येते.  

आर्थिक नुकसानीची पातळी : सोयाबीनची १० टक्के प्रादुर्भावग्रस्त झाडे. ही पातळी ओलांडल्यास   खालीलपैकी कोणत्याही एका कीटकनाशकाची फवारणी प्रति १० लिटर पाणी या प्रमाणे करावी. कीटकनाशक - शिफारसीत मात्रा प्रति १० लिटर पाणी इथिऑन (५० इसी) - ३० मिलि इंडोक्झाकार्ब (१५.८ इसी) - ६.७ मिलि क्लोरॲण्ट्रानिलीप्रोल (१८.५ एससी) - ३ मिलि

नियंत्रण व्यवस्थापन प्रादुर्भावग्रस्त पाने, फांद्या आणि पानाचे देठाचा अळीसह नायनाट करावा. निंबोळी अर्क (५ टक्के) किंवा कडुनिंब आधारित कीटकनाशक (ॲझाडिरेक्टीन १० हजार पीपीएम) ४ ते ५ मि.लि. प्रतिलिटर या प्रमाणे फवारणी करावी.

संपर्क : डॉ. प्रमोद मगर, विषय विशेषज्ञ, ७७५७०८१८८५, डॉ. एस. यू. नेमाडे,कार्यक्रम समन्वयक, ९४२१७७१३७४ (कृषी विज्ञान केंद्र, यवतमाळ)