Sangli News : खंडोबाचीवाडी (ता.पलूस,जि. सांगली) येथील श्री गणेश ग्राम महिला बचत गटाने एकत्रित प्रयत्नातून वेगळी ओळख तयार केली आहे. गावातील सतरा महिलांना एकत्र आणण्याचे काम या गटाच्या अध्यक्षा सरिता माने यांनी केले.

या गटाच्या माध्यमातून वनीकरणासाठी लागणाऱ्या रोपांची रोपवाटिका तयार करून एक वेगळा व्यवसाय उभा केला आहे. यामध्ये ५० महिलांना रोजगार मिळाला.

२००५ ला सरिता माने यांच्या पतींचे निधन झाले. त्याचदरम्यान, कुटुंब सावरायला त्यांना वडिलांनी मदत केली. पण वडिलांची मदत किती काळ घ्यायची ? हा प्रश्न त्यांच्या समोर होता.

त्यामुळे आर्थिक सक्षमता आणि स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यासाठी त्यांनी पूरक व्यवसाय शोधण्यास सुरवात केली. यासाठी त्यांनी महिला बचत गटाची संकल्पना पुढे नेली. २००७ मध्ये सरिता माने यांनी श्री गणेश ग्राम महिला बचत गटाची स्थापन केली.

बचत गट म्हटलं की, आपल्या डोळ्यासमोर लोणची, पापड, मसाला निर्मितीकरून विक्री करणाऱ्या महिला सदस्या. या गटाने सुरवात याच व्यवसायाने केली. परंतु त्यात कष्ट होते. कष्ट करण्याची जिद्द होती, मात्र, त्याची विक्री कशी करायची असा प्रश्न होता.

त्यामुळे या व्यवसायात मन रमले नाही. त्यातून त्यांनी इतर बचत गटापेक्षा वेगळा व्यवसाय करण्यासाठी पुढाकार घेतला. काय करता येईल, याचा अभ्यास सुरु केला. दरम्यानच्या काळात गटाला सिमेंटच्या चुली तयार करणे, ऊस रोप निर्मिती, वनीकरणासाठी लागणाऱ्या डोंगरी झाडांची रोपनिर्मितीबाबत प्रशिक्षण मिळाले.

२००९ पासून हा महिला गट रोपांची निर्मिती करू लागला आहे. गटाला काम मिळाले पण रोपांची निर्मिती करण्याची जुजबी माहिती होती. त्यासाठी लागणारे बिया, कोठून आणायचे याचा प्रश्न होता. यासाठी गटाला वनविभाग, कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी मार्गदर्शन केले.

त्यामुळे रोपनिर्मितीचे काम सोपे झाले. रोपवाटिकेसाठी सरिता यांनी त्यांच्या वडिलांकडून एक एकर जागा भाडेतत्वावर घेतली. त्यामध्ये रोपवाटिकेचे काम सुरु झाले. वनविभागाचे काम मिळण्यास सुरवात झाली. वर्षभरात साधारणपणे नऊ महिने रोपवाटिकेत काम सुरु राहते.

रोप वाटिकेसाठी लागणाऱ्या बिया, माती, पिशवी, शेणखत, पॉलिथिन पेपर यासाठी रोजगार हमी योजनेत आर्थिक तरतूद केली असते. त्या माध्यमातून गटाला अर्थ साहाय्य मिळते.

बचत गटातील सदस्यांना कर्जाचे वाटप केले जाते. तसेच गरज पडल्यास रोपांची निर्मिती करण्यासाठी कर्ज देखील काढले जाते. वेळेत कर्ज भरले जाते. व्याजातून जी रक्कम येते, ती महिलांना समान दिले जाते. त्यामुळे महिलांना आर्थिक आधार मिळतो.

रोपवाटिकेत तयार झालेल्या रोपांची वनविभाग, नगरपंचायत, पाटबंधारे, ग्रामपंचायत, शाळा, महाविद्यालय, याठिकाणी विक्री केली जाते. त्यांच्या मागणीनुसार रोपांची निर्मिती केली जातात. एक रोप निर्मितीसाठी ९ ते १० रुपये खर्च येतो.

बचत गटातील सदस्यांना गरजे नुसार कर्ज वाटप केले जाते. रोप वाटिकेत काम करणाऱ्या महिलांचे ग्रामपंचायतीमध्ये जॉब वर्क कार्ड काढले जाते. या महिलांना रोजगार हमीतून पगार होतो.