Ratnagiri News : कोकणात सातत्याने होणारी जंगलतोड, देवरायांमधील कमी होत असलेली जैवविविधता आणि सदाहरीत वृक्षांची घटणारी संख्या हा मागील पाच ते सहा वर्षांतील चिंतेचा विषय ठरला आहे. सदाहरीत वृक्षांच्या लागवडीसाठी ‘सह्याद्री संकल्प सोसायटी’ने पुढाकार घेतला असून, संगमेश्‍वर तालुक्यातील मोर्डे येथे ६ एकरांवर जंगल तयार केले जाणार आहे.

याची सुरुवात म्हणून अडीच एकरांत ७० प्रजातींची १ हजार रोपांची लागवड करण्यात आली आहे. याद्वारे धनेश पक्ष्याच्या (हॉर्नबिल) संवर्धनालाही हातभार लागणार असून सत्तर वर्षांपुर्वी कोकणात दिसणारे भले मोठे वृक्ष पुन्हा दिसणार आहेत, असे सोसायटीचे संचालक प्रतीक मोरे यांनी सांगितले.

गेल्या काही वर्षांमध्ये पश्‍चिम घाटातील जंगलांमध्ये सदाहरित वृक्षांची तोड होत आहे. मुंबई-गोवा, रत्नागिरी-कोल्हापूर या महामार्गासाठी मोठ्या प्रमाणात झाडे तोडली गेली. त्यात शंभरहून अधिक वर्षे जुनी असलेली झाडे तोडण्यात आली आहेत. देवरायांमधील काही वृक्षांच्या प्रजातीही नष्ट होताना दिसतात. त्यामुळे पर्यावरण समतोलही बिघडत चालला आहे. तसेच शेतकऱ्यांचा मित्र अशी ओळख असलेल्या धनेश पक्ष्याच्या संवर्धनावरही परिणाम झाला आहे.

या पक्ष्यांचे संवर्धन करण्यासाठी सह्याद्री संकल्प सोसायटीने पुढाकार घेतला आहे. मोठ्या सदाहरित वृक्षांचे जंगल तयार करण्यासाठी नर्सरीही तयार केली जात आहे. याबाबत प्रतीक मोरे म्हणाले, की सदाहरित वृक्ष लागवडीसाठी मोठा प्रश्न जमिनीचा होता. तो सुदैवाने सहज सुटला. अभिजित पाटील आणि केतकी फाटक यांनी मोर्डे गावातील स्वमालकीची जमीन वृक्ष लागवडीसाठी उपलब्ध करून दिली.

त्या जागेचा सर्व्हे करून तिथे नसलेल्या ७० प्रजातींच्या झाडांची निवड लागवडीसाठी करण्यात आली. त्यात चांदफळ, काळा धूप, काजरा, सुरंगी, जंगली जायफळ, रान बिब्बा, काळा उंबर, पायर, पिंपरील, नांदरूप या झाडांचा समावेश आहे. उपलब्ध ६ एकरांपैकी अडीच एकरांवर १ हजार रोपांची लागवड नुकतीच करण्यात आली आहे. या झाडांच्या संवर्धन करून पूर्वी कोकणात आढळणारे वृक्ष पुन्हा याच जंगलात तयार करण्याचे प्रयत्न सुरू असल्याचे त्यांनी सांगितले.

लागवडीतील सहकार्य

मोर्डे येथे लागवडीसाठी आवश्यक रोपे कुडाळ येथील मिलिंद पाटील यांच्या ‘वेस्टर्न घाट नर्सरी’ आणि ‘सह्याद्री संकल्प सोसायटी’च्या नर्सरीतून उपलब्ध करण्यात आली. लागवडीवेळी खड्डे खोदणे तसेच रोपे लावणे यासह इतर कामांसाठी सह्याद्रीसह सृष्टीज्ञान, देवरूखचे एएसपी कॉलेज, सीड स्टोरी लायब्ररी आणि एनसीएफ यांची मदत मिळाली. त्यातून अधिवास पुनर्निर्मिती आणि इकोलॉजिकल रीस्टोरेशनचा रत्नागिरी जिल्ह्यात प्रथमच पाया रोवला गेला आहे.