सोलापूर : स्वस्तात मिळतेय म्हणून नामवंत कंपनीच्या नावाने शेतकऱ्यांनी खरेदी केलेल्या खताचा (Fertilizer) जेव्हा प्रयोगशाळेत पोलखोल झाला, तेव्हा सर्वच आवाक झाले. या खताच्या नमुन्याची तपासणी खासगी आणि शासकीय प्रयोगशाळेत कऱण्यात आली. त्यात खासगी प्रयोगशाळेत १२:६१:० या खतामध्ये नत्राची मात्रा १२ टक्के हवी, ती केवळ ०.११ टक्के, तर स्फुरदची मात्रा ६१ टक्क्यांऐवजी चक्क शून्य, तर शासकीय प्रयोगशाळेत दोन्हीही घटकाचे प्रमाण अर्धा टक्काही नसल्याचे निदर्शनास आले.

खतातील भेसळीचा हा प्रकार उघडकीस आल्यानंतर मोहोळ आणि उत्तर सोलापुरातील खताचे नमुने पुण्याच्या कृषी सहसंचालक विभागाचे तंत्र अधिकारी (गुणनियंत्रण) अशोक पवार यांनी घेतले. १२:६१:० या खताच्या ग्रेडमध्ये नत्र १२ टक्के आणि स्फुरदाचे प्रमाण ६१ टक्के आवश्‍यक होते. नमुना तपासणीसाठी पुण्याच्या खत नियंत्रण प्रयोगशाळेत चाचणीसाठी पाठवला.

त्याचा अहवाल उपलब्ध झाला असून, त्यात नत्राचे प्रमाण अवघे ०.३३ टक्के तर स्फुरदाचे प्रमाण ०.३५ टक्के असल्याचे आढळले. शास्त्रीयदृष्ट्या साधारण दोन्ही घटकांमध्ये एकूण खताच्या ग्रेडमध्ये अर्धा टक्क्यांपर्यंत तूट एकवेळ ग्राह्य धरले जाते. पण, इथे तर खतातील एकूण घटक किमान अर्धा टक्काही नाही, असे निदर्शनास आले.

त्याशिवाय याच खताचे नमुने तपासणीसाठी सोलापुरात खासगी प्रयोगशाळेकडेही दिले. तिथे तर १२ :६१:० या खतामध्ये नत्राची मात्रा १२ टक्के हवी, ती केवळ ०.११ टक्के, तर स्फुरदची मात्रा ६१ टक्क्यांऐवजी चक्क शून्य असल्याचे पुढे आले. त्यामुळे या खतात भेसळ असल्याचे या दोन्ही अहवालावरून शिक्कामोर्तब झाले.