Crop Insurance : कीड-रोगामुळे सोयाबीन नुकसानीच्या पूर्वसूचना द्यायच्या का? पीक विम्याचा नियम काय सांगतो?

अनिल जाधव
Soybean Crop Damage : पुणेः सोयाबीन पिकाला यंदा मोठा फटका बसत आहे. ऑगस्ट महिन्यात पडलेल्या पावसातील खंडामुळे पिकाची वाढ झाली नाही. आता मूळकूज, खोडकीड आणि चक्रीभुंग्यामुळे सोयाबीन पिवळे पडून उत्पादनाला फटका बसत आहे.

सोयाबीन नुकसान होत असल्याने शेतकरी पीक विम्यासाठी पूर्वसूचना देत आहेत. पण कीड-रोगांचा समावेश नैसर्गिक आपत्तीत होत नाही. त्यामुळे पूर्वसूचना देण्याची गरज नाही, असे कृषी आयुक्तालयाकडून सांगण्यात आले.

सोयाबीनची शिवारं सध्या पिवळी पडलेली दिसत आहे. सोयाबीन काढणीच्या वेळेआधीच पिवळे पडले, हे विशेष. त्याचं कारण आहे कीड-रोग. कृषी विद्यापिठांच्या शास्त्रज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार सोयाबीन पीक काढणीच्या आधीच पिवळं पडत असून त्याला कीड-रोग जबाबदार आहेत. सोयाबीनवर सध्या मूळकूज, खोडमाशी आणि चक्रीभुंगा या कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात आहे.

मूळकूजमध्ये चारकोल राॅट आणि काॅलर राॅट या बुरशीमुळे पिकावर परिणाम झाल्याचे दिसते. या कीड-रोगांमुळे सोयाबीन पिकाची वाढही खुंटल्याचे शेतकरी सांगतात. तसेच सोयाबीनला शेंगा लागण्याचे प्रमाणही कमी आहे. दरवर्षी सरासरी ४० ते ५० शेंगा लागतात. पण यंदा २० ते ३० शेंगा लागल्या. त्यातही या शेंगा पोसल्या नाहीत. सोयाबीनचा दाणा बारीकच राहीला. यामुळे बाजारात या सोयाबीनला कमी भाव मिळत आहे.

कोणकोणत्या जिल्ह्यात प्रादुर्भाव?
लातूर, नांदेड, परभणी, हिंगोली, बीड, धाराशीव, जालना, छत्रपती संभाजीनगर, अमवरावती, अकोला, बुलडणा, वाशीम, नागपूर, यवतमाळ, चंद्रपूर, नगर, नाशिक, पुणे, सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर, धुळे, नंदूरबार.

नुकसानीच्या पूर्वसूचना द्याव्यात का?
सोयाबीनचे कीड-रोगामुळे नुकसान होत आहे, त्यामुळे पीक विमा भरपाईसाठी नुकसानीच्या पूर्वसूचना शेतकरी देत आहे. पण कीड-रोगामुळे सोयाबीनचे नुकसान होत असले तरी या परिस्थितीत नैसर्गिक आपत्तीत कीड-रोगांचा प्रादुर्भाव नाही.

त्यामुळे शेतकऱ्यांनी याच्या पूर्वसूचना देण्याची गरज नाही. कीड-रोगांमुळे आता नुकसान झाले आणि पीक कापणी प्रयोगातून हे सिध्द झाल्यास विमा भरपाई मिळेलच, अशी माहिती कृषी आयुक्तालयाकडून देण्यात आली.