Training program on seed selection.
अकोले (जि. नगर) येथे जून २०१७ मध्ये कळसूबाई परिसर बियाणे संवर्धन सामाजिक संस्थेची सुरुवात झाली. या नोंदणीकृत संस्थेमध्ये सुमारे १,६६० शेतकरी सभासद आहेत. संस्थेच्या माध्यमातून शेती विकास, पशुपालन, देशी बियाणे संवर्धन, प्रसारावर भर दिला आहे. अकोले (जि. नगर) तालुक्यातील ६० टक्के भाग आदिवासी आहे. या डोंगरी भागात अन्नधान्य पिके, जंगली रानभाज्या आणि चारापिके अशी विविधता आहे. पारंपरिक अन्नधान्य पिकांमध्ये सुमारे दोनशेच्या वर जातींची समृद्धता आढळते. कमी पाणी, ओलाव्यावर येणारी कडधान्ये ही या भागाची खासियत.अकोले तालुक्यातील आदिवासी क्षेत्रामध्ये बायफ संस्था शाश्वत विकासासाठी गेल्या तीस वर्षांपासून कार्यरत आहे. यामध्ये पशुधन, शेती, महिला आणि सामाजिक विकास इत्यादी घटकांचा समावेश आहे. अकोले परिसरात बियाणे संवर्धक शेतकरी, महिला बचत गटांसोबत बायफ संस्थेने काम सुरू केले. त्यानंतर बियाणे संवर्धक प्रतिनिधींची निवड करून जून, २०१७ मध्ये अकोले येथे कळसूबाई परिसर बियाणे संवर्धन सामाजिक संस्था स्थापन झाली. या नोंदणीकृत संस्थेमध्ये अकरा सदस्य असून १,६६० शेतकरी सभासद आहेत. यामध्ये बहुतांश महिला शेतकऱ्यांचा समावेश आहे. पीक जाती संवर्धन कार्यक्रम
पीक लागवड पद्धतीत बदल, शुद्ध बियाणे निर्मिती.
बियाणे संवर्धन आणि विक्री नियोजन
‘बायफ’ची साथ एप्रिल २०१४ पासून राजीव गांधी विज्ञान आणि तंत्रज्ञान आयोगाच्या सहकार्याने महाराष्ट्र जनुक कोश कार्यक्रमांतर्गत जव्हार (पालघर), अकोले (नगर), जुन्नर (पुणे), धडगाव (नंदुरबार), एटापल्ली (गडचिरोली), कुडाळ (सिंधुदुर्ग) येथे प्रकल्प सुरू झाला. यामध्ये भात, नाचणी, वरई, राळा, बंटी, वाल, घेवडा, मका, ज्वारी, चवळी, भाजीपाला, कंद पिके तसेच जंगली भाज्या, जंगली फळांचे सर्व्हेक्षण, संवर्धन आणि उत्पादनावर भर दिला आहे. या उपक्रमांना शबरी वित्त व विकास महामंडळ, कर्तव्य फाउंडेशन आणि ॲग्रिकल्चर रिसर्च मॅनेजमेंट असोसिएशन इन इंडिया यांचे सहकार्य आहे. राष्ट्रीय पातळीवर गौरव
लोकसहभागातून बियाणे संवर्धन
- संजय पाटील, ९६२३९३१८५५ (लेखक बायफ संस्थेत कृषी जैव विविधता विभागात मुख्य प्रकल्प अधिकारी आहेत.)