मृग बहर-२०२२ मध्ये संत्रा पिकासाठी (Orange Crop) ही योजना अधिसूचित जिल्हा आणि अधिसूचित तालुक्यातील, अधिसूचित महसूल मंडळात राबविण्यात येते. सदर योजना कार्यान्वित करणारी विमा कंपनी शासनाच्या महावेद प्रकल्प अंतर्गत स्थापन केलेल्या हवामान केंद्र (Weather Department) येथे नोंदवल्या गेलेल्या हवामानाच्या तपशिलानुसार विमा योजनेत (Crop Insurance Scheme) भाग घेतलेल्या शेतकऱ्यांना परस्पर नुकसानभरपाई देईल. संत्रा पिकास निवडलेल्या विमा कंपनीमार्फत खाली नमूद केलेल्या विमा संरक्षण कालावधीत निवडक हवामान धोक्यामुळे होणाऱ्या संभाव्य पीक नुकसानीस (आर्थिक) खालीलप्रमाणे विमा संरक्षण प्रदान होईल. संत्रा बाग वय वर्ष ३ पूर्ण झालेल्या उत्पादन क्षम बागेस विमा संरक्षण राहील.

संत्रा पिकासाठी विमा संरक्षण कालावधी आणि प्रमाणके

विमा संरक्षण प्रकार (हवामान धोके)--- विमा संरक्षण कालावधी--- प्रमाणके (ट्रीगर) व नुकसानभरपाई (रुपये प्रति हेक्टरी)

कमी पाऊस ----१५ जून ते १५ जुलै---- या कालावधीत एकूण १२४ मि.मी.ते १५० मि.मी. दरम्यान पाऊस झाल्यास १२००० रुपये

---- या कालावधीत एकूण १२४ मि.मी.पेक्षा कमी पाऊस झाल्यास ४०,००० रुपये

पावसाचा खंड --- १६ जुलै ते १५ ऑगस्ट --- या कालावधीत सलग १५ ते २१ दिवसांचा पावसात खंड पडून दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान सलग ३ दिवस ३५ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास १८,००० रुपये

---- या कालावधीत सलग २१ दिवसांपेक्षा जास्त पावसाचा खंड पडल्यास आणि दिवसाचे जास्तीत जास्त तापमान सलग ३ दिवस ३५ अंश सेल्सिअस किंवा त्यापेक्षा जास्त राहिल्यास ४०,००० रुपये

--------

टीप ः २.५ मि.मी.पर्यंत किंवा त्यापेक्षा कमी पाऊस पडला तरी तो खंड समजण्यात येईल

१) विमा संरक्षण रक्कम प्रति हेक्टरी ८०,००० रुपये

२) शेतकऱ्यांसाठी विमा हप्ता ४००० ते ८००० रुपये प्रति हेक्टरी. शेतकऱ्यांसाठी विमा हप्ता हा सर्वसाधारणपणे विमा संरक्षित रकमेच्या ५ टक्क्यांच्या मर्यादेत असतो. मात्र एकूण वास्तव दर्शी विमा हप्ता ३५ टक्क्यांहून अधिक असल्यास त्या अधिक विमा हप्त्यातील ५० टक्के भार शेतकऱ्यांना उचलावा लागतो. विमा हप्ता दर जिल्हानिहाय वेगवेगळे असू शकतात. त्यामुळे शेतकऱ्याने भरावयाच्या विमा हप्त्यात जिल्हानिहाय फरक असू शकतो.

३) या योजनेत अधिसूचित क्षेत्रात, अधिसूचित फळपिकासाठी कुळाने, भाडेपट्टीने शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांसहित इतर सर्व शेतकरी भाग घेऊ शकतात.

४) पीककर्ज घेणाऱ्या आणि बिगर कर्जदारांसाठी योजनेतील सहभाग ऐच्छिक राहणार आहे.

५) बिगर कर्जदार शेतकरी विहित मुदतीत बँकेने किंवा ऑनलाइन फळपीक विमा पोर्टल www.pmfby.gov.in वर विमा हप्ता जमा करून सहभाग घेऊ शकतात. त्यासाठी, आधार कार्ड, जमीन धारणा ७ /१२ , ८ (अ) उतारा व पीक लागवड स्वयंघोषणा पत्र, फळबागेचा जिओ टॅगिंग केलेला फोटो, बँक पासबुकवरील बँक खातेबाबत सविस्तर माहिती लागेल. कॉमन सर्व्हिस सेंटरमार्फत अर्ज ऑनलाइन भरता येतील.

विमा योजनेत समाविष्ट जिल्हे आणि संबंधित कंपनी

जिल्हे----विमा कंपनीचे नाव व पत्ता

नगर, अमरावती, वाशीम, यवतमाळ, नागपूर---रिलायन्स जनरल इन्शुरन्स कंपनी लि.

बीड, अकोला, वर्धा, हिंगोली, परभणी, जालना, ---एचडीएफसी

एर्गो जनरल इन्शुरन्स कं. लि.

बुलडाणा, पुणे---भारतीय कृषी विमा कंपनी लिमिटेड

१) अधिसूचित फळपिकांपैकी एका फळपिकासाठी एका वर्षात एकाच क्षेत्रावर मृग अथवा आंबिया बहरपैकी, कोणत्याही एकाच हंगामासाठी विमा संरक्षण अर्ज करता येईल.

२) एक शेतकरी ४ हेक्टरच्या मर्यादेत विमा संरक्षण घेऊ शकतो.

३) शेतकऱ्यांसाठी ऑनलाइन हप्ता भरण्यासाठी विमा पोर्टल www.pmfby.gov.in

भाग घेण्यासाठी अंतिम दिनांक १४ जून २०२२.

४) अधिक माहितीसाठी शेतकऱ्यांनी महाराष्ट्र शासन संकेत स्थळ www.maharashtra.gov.in वर दिनांक १८/०६/२०२१ रोजीचा संबंधित शासन निर्णय पाहावा. आपल्या संबंधित विमा कंपनी, तालुका कृषी अधिकारी कार्यालयासाठी संपर्क साधावा.

----------------

(लेखक कृषी आयुक्तालय, पुणे येथे मुख्य सांख्यिक आहेत.)