जनावरांनी खाद्य न खाणे, त्याचे पोट गच्च होणे, पोटाची हालचाल मंदावणे, रवंथ न करणे ही भूक मंदावण्याची लक्षणे आहेत. या आजारावर सुंठ, जिरे, ओवा, चित्रक, पिंपळी या वनस्पतींचा वापर महत्त्वाचा ठरतो.

अपचन, पोट गच्च होणे, पोटदुखी यांसारखे पोटाचे आजार जनावरांमध्ये बऱ्याच वेळा आढळतात. जनावरांच्या खाद्यातील बदल, संगोपनातील चुका, गोठ्यातील अस्वच्छता, संक्रमक आजार अशा विविध कारणांमुळे पोटाचे आजार होतात. या आजारांमध्ये जनावर खाद्य खात नाही. सुरुवातीस अगदी किरकोळ वाटणारा हा आजार वेळीच उपचार न केल्यास त्रासदायक ठरतो. कारण अशा आजारांमध्ये सर्वांत आधी परिणाम होतो तो जनावरांच्या खाद्य खाण्याच्या इच्छेवर. याचा परिणाम त्यांच्या तब्येतीवर होतो, जनावर रोड होते आणि पर्यायाने त्यापासून मिळणारे उत्पादन कमी अथवा बंद होते. लक्षणे ः जनावरांनी खाद्य न खाणे, त्याचे पोट गच्च होणे, पोटाची हालचाल मंदावणे, रवंथ न करणे. उपचारासाठी वनस्पती  

आले, सुंठ 

 जिरे 

ओवा 

पिंपळी

काळे मीठ 

टीप ः या लेखात दिलेल्या सर्व वनस्पती एकत्र करून वापरल्यास याचा चांगला उपयोग होतो. परंतु काही कारणास्तव काही वनस्पती जर आपल्याला मिळाल्या नाहीत, तर ज्या वनस्पती उपलब्ध आहेत त्यांचा वापर करावा. या लेखात सांगितलेली प्रत्येक वनस्पती एकटी वापरली तरीदेखील ती  उपयुक्त ठरते.

- डॉ. सुधीर राजूरकर,  ९४२२१७५७९३ (प्राध्यापक, पशू औषधी व विषयशास्त्र विभाग, पशुवैद्यक व पशू विज्ञान महाविद्यालय, परभणी)