सामान्यतः आपण उसातील पाचटाच्या आच्छादनाकडे लक्ष देतो. मात्र, महत्त्वाच्या अशा खोडक्यांच्या व्यवस्थापनाकडे दुर्लक्ष करतो.
पशुपालनातून जमिनीची सुपीकता हा विषय आता परवडण्याजोगा राहिला नाही. शेणखत, कंपोस्ट, गांडूळखत घरचे असले तरच वापरा. विकत घेऊन वापरू नका. ताग, धैंच्याचे हिरवळीचे खत नको. पीक घेतो तसे समांतर सेंद्रिय खत उत्पादन करायला शिका. ज्या जमिनीतील बिंदूसाठी सेंद्रिय खत वापरायचे आहे, तेथेच ते तयार करण्यास शिकले पाहिजे. ऊस ः
कोरडवाहू शेतीत सेंद्रिय खत व्यवस्थापन ज्वारी
प्र. र. चिपळूणकर, ८२७५४५००८८, (लेखक कोल्हापूर येथील प्रगतिशील शेतकरी आहेत.)
