Green Hydrogen: ग्रीन हायड्रोजन निर्मितीसाठी कारखाने पुढाकार घेणार ?

राज्यातील साखर उद्योग ग्रीन हायड्रोजन (Green Hydrogen) प्रकल्प उभारणीच्या दृष्टीने विचार करत आहे. त्यासाठी साखर उद्योगाचे (Sugar Industry) एक शिष्टमंडळ ऑस्ट्रेलियाच्या दौऱ्यावर गेले आहे. भारतीय व्यापार प्रोत्साहन परिषदेने (टीपीसीआय) (TPCI) या दौऱ्यासाठी पुढाकार घेतला आहे.

शिष्टमंडळात राष्ट्रीय सहकारी साखर कारखाने महासंघाचे अध्यक्ष जयप्रकाश दांडेगावकर, ‘विस्मा’चे अध्यक्ष बी. बी. ठोंबरे, महासंघाचे व्यवस्थापकीय संचालक प्रकाश नाईकनवरे तसेच साखर उद्योगातील इतर प्रतिनिधींचा समावेश आहे.

राज्यातील साखर कारखाने सध्या बगॅस जाळून वाफेवर आधारित सहवीजनिर्मिती करत आहेत. याच कारखान्यांमध्ये शाश्‍वत हवाई इंधन (एसएएफ) तयार होऊ शकतं. तसेच ग्रीन हायड्रोजनदेखील तयार करणे शक्य आहे.

“ऑस्ट्रेलियाच्या दौऱ्यात साखर उद्योगाचे शिष्टमंडळ पर्थ येथील अॅटको ग्रीन हायड्रोजन प्रकल्पाला भेट देत आहे. ग्रीन हायड्रोजन निर्मितीबाबत भारतीय वंशाचे ऑस्ट्रेलियातील उद्योगपती डॉ. दिलावर सिंग यांच्याकडून भारतीय साखर उद्योगाला मोलाचे सहकार्य मिळते आहे. तसेच ऑस्ट्रेलियामधील कॉन्सूल जनरल नरेश शर्मा यांच्याकडूनही मार्गदर्शन मिळते आहे,” अशी माहिती सूत्रांनी दिली.

भारत व ऑस्ट्रेलिया सरकारच्या अधिकाधिक मैत्रीचा लाभ साखर उद्योगाला करून घेण्यासाठी सध्या हालचाली सुरू आहेत. ग्रीन हायड्रोजन निर्मिती उभारणीसाठी ऑस्ट्रेलियातील कोणते तंत्रज्ञान उपयुक्त ठरू शकते, या विषयी बारकाईने अभ्यास करणे, असा मुख्य हेतू हा दौऱ्याचा आहे.

हरित हायड्रोजन धोरण भारताने जाहीर केल्यानंतर वायू आधारित पर्यावरणपूरक इंधननिर्मितीला चालना मिळणार आहे. मात्र त्याचा लाभ देशातील साखर कारखान्यांनाही होईल, असे साखर उद्योगाचे म्हणणे आहे.

अर्थात, साखर कारखान्यांमध्ये थेट हरित हायड्रोजन निर्माण करणे थोडे कठीण आहे. त्याऐवजी कार्बन मोनॉक्साइड व हायड्रोजन असलेला ‘सिंनगॅस’ तयार करणे मात्र सोपे ठरणार आहे.