औरंगाबाद  : मराठवाड्यातील मोसंबीचा मृग बहार आणि द्राक्ष उत्पादन यंदा शेतकऱ्यांसाठी तोट्याचे ठरले आहे.मागणीच नसल्याने मिळेल त्या दरात मोसंबी व द्राक्षे विकण्याचा मार्ग स्वीकारणाऱ्या शेतकऱ्यांना यंदा उत्पादन खर्च वसूल होईल की नाही याची चिंता आहे.

राज्यात मोसंबीचे उत्पादनक्षम क्षेत्र जवळपास ३३ हजार हेक्टर आहे. या क्षेत्रापैकी जवळपास २५ हजार हेक्टर क्षेत्र औरंगाबाद, जालन्यासह मराठवाड्यातील अन्य जिल्ह्यांमध्ये आहे. मराठवाड्यातून अन्य राज्यांसह मुंबई, सांगली, कोल्हापूर, पुणे, नागपूर आदी बाजारपेठांमध्ये सद्यःस्थितीत सुमारे एक हजार टन मोसंबी प्रतिदिन जाणे अपेक्षित होते. तिथे सध्या केवळ शंभर ते दिडशे टन मोसंबी जात आहे. केवळ जयपूर व कोलकता या दोनच बाजारपेठांतून मोसंबीला मर्यादित मागणी आहे. भाडेवाढीमुळे लॉकडाउनपूर्वी ८ ते १२ हजार रुपये प्रतिटन असणारे मोसंबीचे दर आता सात ते नऊ हजारांवर आले आहेत.

सद्यःस्थितीत औरंगाबाद व जालना जिल्ह्यात सुमारे ४० ते ५० हजार टन मोसंबी विक्रीच्या प्रतीक्षेत आहे. फळांचा दर्जा, देशातील विविध बाजारांमधून नसलेली मागणी आणि ३ मेपर्यंत असलेले लॉकडाउन पाहता या मोसंबीपैकी केवळ दहा ते बारा टक्केच मोसंबी विक्री होण्याची शक्यता जाणकार व्यक्त करीत आहे. तसेच आंध्र प्रदेशातील मोसंबी विक्रीसाठी तयार असून तिचा दर्जा तुलनेने चांगला असल्याने महाराष्ट्रातील मोसंबीला आंध्रप्रदेशातील मोसंबीशी टक्कर द्यावी लागणार आहे.

जालना जिल्ह्यातील कडवंची, धारकल्याण, नंदापूर, वरुड, नाव्हा आदी परिसर मराठवाड्यातील द्राक्ष आगार म्हणून ओळखला जातो. परंतु यंदा या परिसरातील द्राक्षे कवडीमोल दराने विकण्याची वेळ उत्पादकांवर आली आहे. लॉकडाउन सुरु झाल्यापासून द्राक्षे उचलण्यास व्यापारी येतच नसल्याने मिळेल त्या दरात द्राक्ष विकण्याचा मार्ग उत्पादकांनी अवलंबला आहे. अर्थात त्याचा फायदा व्यापाऱ्यांनाच जास्त होण्याची शक्यता आहे. साधारणतः ८ ते २२ रुपये प्रतिकिलो दरम्यान द्राक्षाची मोठ्या प्रमाणात विक्री झाल्याची माहिती उत्पादकांनी दिली.

एरवी मार्चमध्ये द्राक्षाला ५० ते ६० रुपये प्रति किलो दर मिळत असतो. परिसरातील जवळपास १० ते १५ टक्के द्राक्ष बागा अजूनही विक्रीच्या प्रतीक्षेत आहेत. काही शेतकऱ्यांनी विदर्भ, मराठवाड्यात थेट ग्राहकांना द्राक्ष विक्री करण्याचा मार्ग अवलंबला. परंतु त्याचे प्रमाण अल्प आहे. मिळणारे दर, होणारी परवड पाहता यंदा खर्च वसूल होईल की नाही याची चिंता असल्याचे द्राक्ष उत्पादक सांगतात.