औरंगाबाद ः यंदा मराठवाड्यात पाऊस नियमित आणि भरपूर असल्याने बऱ्याच भागात विविध फळझाडांची लागवड शेतकरी करीत आहे. परंतु लागवड करण्यापूर्वी कलमांची निवड हा महत्त्वाचा भाग असतो. त्यासाठी तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानुसारच लागवड करावी. त्यासोबत कापूस,  सोयाबीन, मका, तूर अन्य पिकांचे व्यवस्थापन हे कृषिशास्त्रज्ञ यांच्याच मार्गदर्शनानुसार करावे, असे आवाहन वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठाचे विस्तार शिक्षण संचालक डॉ. देवराव देवसरकर यांनी केले.

कृषी विज्ञान केंद्र पैठण रोड औरंगाबाद यांच्या वतीने शनिवारी (ता. १) शेतकरी शास्त्रज्ञ सुसंवाद या कार्यक्रमाचे आयोजन वेबिनारद्वारे केले होते. त्यावेळी कार्यक्रमाचे उद्घाटक या नात्याने डॉ. देवसरकर बोलत होते.

डॉ. संजय पाटील म्हणाले, की मोसंबी या फळझाडांची लागवड करताना जातिवंत व निरोगी रोपांची निवड करणे. ज्या रोपवाटिकेतून रोपे खरेदी करत असू त्यांची प्रथम मातृवृक्षाची पाहणी करणे. वय किती आहे याची काळजी घेणे. जास्त वयाची रोपे असतील तर कार्यक्षम मुळाची संख्या कमी असते. परिणामी बागेत पुढे चालून तूट निर्माण होते. झाडे पुढे चालून अशा बागेची फळे खरेदीसाठी व्यापारी ही धजत नाही. त्याचप्रमाणे लागवडीसाठी अंतर, कलमांची उंची, लागवडीसाठी डोळा दिशा हा पश्चिमेला असावा. रोपवाटिकेतून रोप शेतात प्रत्यक्षात आणेपर्यंत प्रवासातील काळजी घेणे. वर्षातून तीन वेळेस म्हणजे जानेवारी, एप्रिल, सप्टेंबरमध्ये झाडाच्या वयानुसार खत मात्र योग्य ठिकाणी देणे. त्यानंतर व्यवस्थापन करीत असताना चांगला सांगडा तयार झाला पाहिजे. जेणेकरून सूर्यप्रकाश सर्व पानांवर येईल आणि त्यामुळे झाडास स्वतः अन्न स्वतः तयार करण्याचे बळ मिळेल पर्यायाने बाग सुदृढ होण्यास मदत होईल, असे सांगितले. मोसंबी फळगळ समस्येने फार उग्र रूप धारण केले आहे. या विषयी नेमकी कारणे आणि उपाययोजना यावर सविस्तर मार्गदर्शन केले.

डॉ. सूर्यकांत पवार यांनी  सतत पडणाऱ्या पावसापासून आपल्या विविध खरीप पिकाचे कशा पद्धतीने उपाययोजना केल्या पाहिजे. ज्यामुळे निश्चितच चांगले परिणाम पिकावर दिसतील. सध्या कापूस पिकाची समस्या वाढत आहे. त्यासाठी वेळीच उपाय हाती घ्यावेत, असे मार्गदर्शन केले.

कीटकशास्त्रज्ञ डॉ. एस. डी. बंटेवाड म्हणाले, की बीटी कापूस, सोयाबीन आणि मका या पिकावर या काळात दिसून येत असलेल्या किडी त्याची ओळख नुकसान करण्याची पद्धत आणि या सर्व किडीचे एकात्मिक कीड नियंत्रण पद्धतीचा वापर सामूहिक पद्धतीने केल्याशिवाय आपल्याला पर्याय नाही. मराठवाडा विभागात कुठेही टोळधाड नाही ते नाकतोडे आहेत. कृपया शेतकरी बांधवांनी भीती बाळगू नये. या दोन्ही वक्त्यांनी शेतकरी बांधवांच्या विचारलेल्या प्रश्नांना यथोचित उत्तरे दिली. जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी डॉ. तुकाराम मोटे सहभागी होते.

वेबिनारचे संचालन डॉ. किशोर झाडे यांनी केले. कार्यक्रम यशस्वी होण्यासाठी डॉ. बसवराज पिसुरे आणि श्री. अशोक निर्वाळ यांनी परिश्रम घेतले. विभागीय कृषी विस्तार शिक्षण केंद्राचे रामेश्वर ठोंबरे यांनी आभार मानले.